1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31.
कहावते
अगरते सबाद्
कहावते किताबेद् एड़ु चलार अन्ते दर्म बागु सिकात्रप गहन्डिकि तुन्ग़र्प किताबेद्। ई किताबेकि गड़हि सबाद् दिनाने उजेकि चलार पन्तेकिद्। यॆहोवान ऎलचेदि से अकिलेकि मूलि आञ्य बीन्डग़रिद्, अन्ते दर्म बागु एड़ु चलार गहन्डि अन्ते बुजय एड़ु कुदपो गहन्डि पन्तेनो मॆन्त्र एकिद्। ईव ईव कहावतेनो मुन्दोति इस्राएलेकि सिकात्रुर अकिलतावेर इकनान चलारनेर अदि पन्तेनो सबाद् बॆहिद्। अन्ते अडा बागु चलार गहन्डि, क़ेग़-बीस चलार गहन्डि, बेवा बागु संगालि अन्ते क़ोलग़र ननु चलार गहन्डि पन्तेनो हों मॆन्त्रिद्। अन्ते ई किताबेनो पोदक़लो चलार गहन्डि, सबुरार चलार गहन्डि, दुकतारिन अन्ते संगालेरिन सिञ्याड़ेत्र पन्तेनो हों सबाद् बॆहिद्।
इन्द इन्द्रद्
अकिलेन पोग़ोलेत्रेद् १:१—९:१८
सुलेमानेकि कहावतेद् १०:१—२९:२७
आगूरेकि कहावतेद् ३०:१–३३
रंगो-रंगि कहावत गहन्डिद् ३१:१–३१
1
1 दाऊद तंग़ादेह् अन्ते इस्राएलेकि राजाह् सुलेमानेकि कहावतेद्।
2 ईव ईवेद् अकिलेन अन्ते सहि ननु उकम सबान आग़ोति अन्ते एड़ु बुजय सबान बुजारोति निमेन सगाबॆयेनिद्।
3 ईव ईवेद् जीतय लग्कि सहि ननु उकम सबान, दर्मेन, आजविन, बराबॆरि मॆनेन, क़क़ोति सिकात्रिद्।
4 ईव ईवेद् आग़ाबलोरिन बुतिताव लॆहात्रिद् अन्ते दंगड़ियारिन आग़ु मल अन्ते दिसा-आव लॆहात्रिद्।
5 ईव ईव कहावतेद् अकिलतावेरिक सिकारेन बिरग़िद् अन्ते बुजय-आवेरिक सगा ओयु सबान चियिद्;
6 अन्दे से आबेर कहावतेन अन्ते बान्गि सबान अन्ते आग़ुमलेरकि अवडप सबान बुजारोति पारयलेर।
दंगड़ियारिक सबा-कताद्
7 यॆहोवान ऎलचेद् आग़ेकि मूलिद्; बोकार अकिलेन अन्ते सहि नन उकमेन पोद्रेयनेर।
8 ओ ऎंग़ादे, निंग अब्बोकि सहि ननेन मॆना, अन्ते निंग इज्जोकि सिकात्रेन कुदोति अम्बोमा।
9 आबेरकि सिकात्रेद् गा निंग्कि कुक लग्कि मुकुट अन्ते क़स्रु लग्कि कन्टा चोवेद्।
10 ओ ऎंग़ादे, पापिर निंगेन टाकयनेर अदेनो आबेरकि सबान मॆनोमा।
11 आबेर इन्देकेर अवडलेर: एका, लॆगा नाम लुलग़रकेत इकेन गोटे पिटोति टुन्डेत। लॆगा नाम टडाबलो इकेरिन गोटे बजोति उचो चुलो मॆनेत।
12 लॆगा नाम आबेरिन उजनि हि कॆयुरकि क़ेक़ल चोव नुन्ग़ेत, सालमे दरिक ऎतुरि चोव नुन्ग़ेत।
13 लॆगा नाम गोट चोव महंगा आकेन अन्डेत, अन्ते लॆगा नाम नमकि अडान लूटयपेत निन्देत।
14 बरचके ऎम गुनि बिरग़ा, अन्ते नाम लूटयित अदे नाम गोटेति चाग्र नक़ेत।
15 ओ ऎंग़ादे, आ चोवेरकि सबानो चलारोमा, आबेरकि पावेन्ते गॆचि डॊका।
16 आबेर गा हरदम डग्रहान कुदोति बीर मॆननेर, आबेर पिटोति हरदम ओरयार्पेर।
17 पुजे दरयोति अदि क़न-सरिहि दरयपोन कीदेद् काजबलोद्।
18 जे आ चोवेर लुलग़रले डॊकनेर आद् आबेरकि उज लग्कि हि मॆनलिद्; तमकि उज लग्केरि उचो चुलो मॆननेर।
19 डग्रहा पावे टकान कमयु गोटेरकि ऒड़ेद् हों ई चोवेदि; ईद् आबेरकि उजेन आडेनिद्।
अकिलेद् कूक्रिद्
20 अकिलेद् सड़केनो कूक्रिद्, अन्ते आटेनो क़रग़रिद्।
21 आद् मलेरित गॊन्जप पाव-कूड़ेनो बीकिद्, अन्ते सहरेकि तोरोनो तंग सबान मॆन्त्रिद्।
22 ओ आग़ाबलोर, नीम इकोन्द अमट आग़ाबलो मॆनोति मड़ेर? ओ डॆंगसेयुर, नीम इकोन्द अमट डॆंगसेयनो अपोकारेर? ओ बोकार, नीम इकोन्द अमट आग़ेन गिनारेर?
23 नीम ऎंग्कि दापयेन ईन्ज्रनेर तानि, एन ऎंग्कि उगलिकि सबान निमेन तॆंग़ेन; ऎंग्कि सबान निमेन आग़त्रेन।
24 इकनिकि एन बीक्केन अन्ते गोटे नीम मॆनोति तुवकेर; एन निमेन टॆटुन बडात्रकेन, जे टुन्डु-मॆनु नेह् गोटे मलाह्।
25 नीम ऎंग्कि गोट सबान तुवकेर; ऎंग्कि दापयेन गिनारकेर।
26 अनि निमे काकलिद् मॆनिद् अदेनो, एन अलक़ेन; निमे दुकेद् मॆनिद् अदेनो, एन निमेन डव्रेयेन।
27 निमे आडेद् आडु बॆहाड़ि चोव मॆनिद्, काकलिद् पुलि-ताके चोव मॆनिद् अन्ते दुकेद् अन्ते उगलि-सारारेद् मॆनिद् अदेनो एन निमेन डव्रेयेन।
28 आनको नीम ऎंगेन केवेजारेर जे एन अवडेकिरत्रेन मला; नीम ऎंगेन बॆदेर जे नीम ऎंगेन अन्डेर मला।
29 नीम गा आग़ेन गिनारकेर, अन्ते यॆहोवान ऎलचोति मड़ मॆनलेकेर।
30 नीम गा ऎंग्कि सबा-कतान तुवकेर अन्ते ऎंग्कि गोट दापयेन पोद्रेचकेर।
31 आ लग्केर नीम निमकि काज जोकेर क़न्जपेन क़क़ेर, निमकि उगलेयपेति से नीम नप्रा मॆनेर।
32 आग़ाबलोरकि बोका काजेदि से आबेरिन आडेनिद्, बोका मलेरकि उगलेयाबलो काजेद् आबेरिन क़ॆरमेनिद्।
33 जे नेह् गोटे ऎंग्कि सबान मॆनिह् आह् एड़ुक़नि डॊकेह्। आह् डग्रहा मॆनेकि ऎलचाबलो पटयारले डॊकेह्।
2
अकिलेकि बक्राद्
1 ओ ऎंग़ादे, नीन ऎंग्कि सबान ईन्ज्रने तानि, ऎंग्कि उकमेन निंगेनो तुन्ग़ा।
2 नीन अकिल बजे क़ॆदवे तॆया अन्ते निंग्कि उगलिन बुजार बजे तॆया।
3 अकिल लग्के केवेजारने तानि, बुजय लग्के चिरक़्क़े कूक्रा।
4 अदे रुपा आनके बॆदा अन्ते नुडग़रकि ओकु बीतेद् आनके अरग़ा।
5 अनि नीन यॆहोवान ऎलचेद् इन्द्रद् अदे बुजारेने, अन्ते गोसाञ्यि पन्तेकि आग़ेन क़क़ेने।
6 इकनिकि यॆहोवादि से अकिलेन चियुद्; अदिकि तोरोन्ते आग़ेद् अन्ते बुजयेद् मॆनिद्।
7 आद् सोहजा उगलितावेरि लग्कि दिनाने उज-अकिलेन तुनक़्क़ि ओजिद्, अन्ते टडाबलो चलारुरि लग्कि आबेरिन क़ापु डाले चोवेद्।
8 आद् आजवि पाव-गहन्डिन जोगयिद्; तंग्कि उगजोताव मलेरकि पावे क़ापिद्।
9 अनि नीन दर्मेन, आजविन, बराबॆरिन, अन्ते गोट एड़ु पावे बुजारेने।
10 अकिलेद् गा निंग उगलिक कोरेनिद्, आग़ेद् निंग्कि उगलिन अपोकेत्रेनिद्।
11 आनको आग़ेद् निंगेन जोगयेनिद् अन्ते बुजयेद् निंगेन क़ापेनिद्।
12 आद् निंगेन डग्रहा पावेन्ते अन्ते डेरो सबान पॆड़क़ु मलेरकि पावेन्ते चोग़ेनिद्।
13 आद् निंगेन सोहजा पावे अम्बकेर ऊक़ पावे चलारुरकि टॆटुन्ते चोग़ेनिद्।
14 आबेर गा डग्रहान कुदकेर अपोकारुर अन्ते डेरो काजेन कुदकेर अपोकार लंगारुर।
15 आबेरकि पावुद् डेरो-चोक़ड़ोद्; आबेर उगजोबलो पावे चलारुर।
16 अन्ते बुजयेद् निंगेन पतुरयान्ते, ऎम्ब ऎम्ब सबान क़ावु लंगवान्ते चोग़ेनिद्।
17 आ पेलिद् तंग्कि बटगनिनो बॆदुव्रयाद् आ मुड़सेन अम्बकिद् तंग्कि गोसाञ्यि अगदु कुदप सबा कुमेन मोदरुद्।
18 अदिकि अडाद् गा कॆयेक अड़सत्रु पावुद्, अदिकि पावुद् कॆयपेरकि क़ेक़लिक ओयुद्।
19 अदि बहाक एकु इके गोटेह् किरोमलाह्, बा उजेकि पावुक अड़सोमलाह्।
20 आ लग्के, नीन एड़ु मलेरकि पावे चलारा अन्ते दर्मि मलेरकि पाव क़ॊक़ एड़ा।
21 इकनिकि सोहजा उगलितावेरि से क़ेक़लनो उज डॊकेर; टडाबलो मलेर अदेनो असग़रकेर डॊकेर।
22 जे डग्रहार क़ेक़लेन्ते आडग़रेर, अन्ते लचुर अदेन्ते मुड़ग़रेर।
3
गोसाञ्यिन आस्रारेद्
1 ओ ऎंग़ादे, ऎंग्कि सिकात्रेन मोहरोमा; ऎंग्कि उकमेन निंग्कि उगलिनो हि ओजा।
2 आव आवेद् निंगे गड़ गाड़े उज दिनेन, दिगाड़ो उजेन अन्ते गड़हि तनयारेत निन्दप उजेन चियेनिद्।
3 चॆंग़जेद् अन्ते उगजोद् निंगेन्ते तीरोमान्देद्; नीन आव आवेन निंग्कि क़स्रुनो पूनु चोव अता, आव आवेन नीन निंग्कि उगलिकि पटिनो कुरके बॆहत्रा।
4 अदेत गोसाञ्यिकि क़ननो अन्ते मलेरकि क़ननो दॆयान अन्ते सिञ्याड़िन क़क़ेने।
5 निंग्कि गोट उगलित यॆहोवान आस्रारा, अन्ते निंग्कि बुजयेनि आस्रारोमा।
6 निंग्कि गोट पावनो यॆहोवान उगलेया, अन्ते आद् निंग्कि पावे सरयेत्रेनिद्।
7 निंगेनि अकिलताव आञ्य उगलेयोमा; यॆहोवान ऎलचके डग्रहान्ते तीरा।
8 अदेत निंग्कि गन्डिक नेक मॆनेनिद्, अन्ते निंग्कि क़ोचलु बड़ये मॆनेनिद्।
9 निंग्कि बीतेत, निंग्कि गोट क़न्जपेकि कुकोत यॆहोवान सिञ्याड़ेत्रा।
10 आनको निंग्कि चचिद् उरेतारे निन्देनिद्, निंग्कि कुन्डानो अंगूर रसेद् निन्देकिद् तुन्दग़रेनिद्।
11 ओ ऎंग़ादे, यॆहोवाद् निंगेन सहि नननो अदे नीन पोद्रेयोमा, बा आद् निंगेन दापयनो उगलिनो तकुव्रोमा।
12 इकनिकि तम्बाकोह् तान अपोकारिह् आ तंग़ादेन दापयिह् आ चोव यॆहोवाद् हों इकेन मड़ मॆनिद् अहिन सहि ननिद्।
अकिलेकि सिञ्याड़िद्
13 अकिलेन बॆदकेर अन्डुर अन्ते बुजयेन क़क़ुर हों गाड़े एड़ुर।
14 रुपान्ते कटकि अकिलेद् मलेरिन तनयेत्रिद् अन्ते अकिलेत मॆनु बीतेद् सोनान्ते कटप एड़ुद्।
15 अकिलेद् मोतिन्ते कटप महंगाद्; निंग्कि लालचारेकि इन्द्र गोटे आकेद् अदिकि बराबॆरि मलाद्।
16 अदिकि तिना टॆटुनो गड़हि उजेद् अन्ते अदिकि लॆट्रा टॆटुनो बीतेद् अन्ते सिञ्याड़िद् बॆहिद्।
17 अदिकि पावुद् सुकेन चियु पावुद्; अदिकि पाव-गहन्डिद् पटयेत्रुद्।
18 आद् तंग बहाक तुकरुरिक उजेन चियु मनुद्, अदे असग़रकेर डॊकुर गाड़े एड़ुर।
मेन्जग़रनो गोसाञ्यिकि अकिलेद्
19 यॆहोवाद् अकिलेत क़ेक़ले अटयाद्, बुजयेत मॆरग़ेन टहरेत्रयाद्।
20 अदिकि आग़ेत क़ोन्डो समुद्रे-गहन्डिद् तॆक़रयाद् अन्ते बादेलिद् सित्रिन पोयत्रयाद्।
21 ओ ऎंग़ादे, ईव ईवेद् निंग क़न-सरिन्ते बोंग़त्रोमा; उज-अकिलेन अन्ते जोगचके ओजा।
22 आव आवेद् निंग्कि परानि लग्कि उजे अन्ते निंग्कि क़स्रु लग्कि साजपे मॆनेनिद्।
23 अन्ते नीन एड़ुक़नि निंग्कि पावनो चलारेने; निंग्कि क़ॆडुद् चदगरेनिद् मला।
24 नीन कॊडनो अदेनो ऎलचोमलेके, नीन क़न्द्रने अदेनो अपोकारले क़न्द्रेने।
25 अचकाहि ऎलच-कॊरोद् बा बानारिन बजु उरेतारे आडग़रेद् मॆननो हों नीन ऎलचोमा।
26 यॆहोवाद् गा निंग्कि आस्रारेद् अन्ते आद् निंग्कि क़ॆडुद् अरग़ुव्रेन्ते बाचात्रेनिद्।
27 एड़ुन कुदोति निंगे बड़ेद् बॆहिद् अदेनो एड़ुन क़क़ोति जक्रोतावेरिक एड़ुन कुदोति अम्बोमा।
28 निंग बहानो आकेद् बॆहनो निंग क़ॆपोन, नीन एक्के नन्दु बरा, एन लेले निंगे चियेन आनोमा।
29 निंग बहानो आस्रारले डॊकु निंग परि-क़ॆपो पन्तेनो डग्रहान कुदोति उगलेयोमा।
30 निंगे इन्द्र गोटे डग्रहान कुदबलो डॊकु गुनि क़ेन कन्देड़ारोमा।
31 डपटा मलेरिन ईकेसारोमा, आबेरकि इन्द्र गोटे पावे आदोमा।
32 इकनिकि डेरो उगलितावेन यॆहोवाद् गिनारिद्, जे आद् सोहजा उगलितावे गुनि तंग उगलेयपेन बिरग़ नक़िद्।
33 डग्रहा मलेरकि अडानो यॆहोवाकि सरापेद् बॆहिद्, जे यॆहोवाद् दर्मिरकि अडान आसिक ननिद्।
34 जरुरहि आद् क़ड़युरिन क़ड़यिद्, जे पोदक़लोरिन चॆंग़जिद्।
35 अकिलतावेर सिञ्याड़िन तम ननेर, जे बोका मलेर उरमतबलो लॆहारेर।
4
अकिलेत मॆनु काजवाद्
1 ओ मक़ेर, निंग अब्बोकि सहि ननु उकम सबा बजे क़ॆदवे तॆयेकेर बुजयने सिकारोति इयेहारा।
2 एन गा निमे एड़ु सिकात्रेन चियिन, ऎंग्कि सिकात्रपेन तुवोमा।
3 एन ऎंग अब्बाकि दुलेलि अन्ते अय्याकि ओर्तक़दि तंग़ाद मॆन्जेकेन डोक्केन अदेनो,
4 ऎंग अब्बाह् ऎंगेन इदिनहि सिकात्रयाह्: निंग्कि उगलिनो ऎंग्कि सबान ओजा, ऎंग्कि उकमेनो चलारा, अन्दे से नीन उजेने।
5 अकिलेन अन्ते बुजयेन क़क़ा; ऎंग्कि अवडप सबान मोद्रोमा बा अदिन्ते तीरोमा।
6 अकिलेन अम्बोमा, आद् निंगेन जोगयेनिद्; अदे मड़ मॆना, आद् निंगेन क़ापेनिद्।
7 अकिलेदि से ओतेद्, अनि अदे क़क़ा, निंग बहानो इन्द्र गोटे बॆहिद् अदेत बुजयेन क़क़ा।
8 नीन अदे मॆचग नना, आद् निंगेन मॆचग ननेनिद्, नीन अदे बांगड़ेया, आद् निंगेन सिञ्याड़ेत्रेनिद्।
9 आद् निंग कुकनो मीन्जो पूने अतत्रेनिद्, निंगे मीन्जो मुकुटेन चियेनिद्।
सहि पावनो चलारोति सबाद्
10 ओ ऎंग़ादे, मॆना। ऎंग्कि सबान मानया; अदेत निंग उज बचेरिद् गड़हि मॆनेनिद्।
11 एन निंगेन अकिलेकि पावे सिकात्रकेन, सोहजा पावे निंगेन अगवेत्रकेन।
12 नीन चरयनो निंग्कि क़ॆडुद् चदगरोमलाद्, नीन बोंग़नो हों ओडोमलेके।
13 सहि ननु उकम सबानो चलार डॊका, अदे अम्बोमा, अदे क़ापे डॊका, इकनिकि आदि से निंग्कि जीवेद्।
14 डग्रहारकि पाविक कोरोमा; बानारकि पावे चलारोमा।
15 नीन अदे तुवा, अहि पावे कटके एकोमा, अदिन्ते तीरके कटके काला।
16 आबेर गा डग्रहान कुदोमलेकेर अमट क़न्द्रोति पोलनेर, आबेर इकेन गोटे उट्रत्रोमलेकेर अमट ऎज्रकेर डॊकेर।
17 डग्रहादि से आबेरकि लपेद् अन्ते डपटा काजेदि से आबेरकि ऒनेद्।
18 जे दर्मिरकि पावुद् माक़ोति बेरकि बिडय चोव बिडयिद्, आद् कुक चाप पहरा अमट बिडच एकिद्।
19 डग्रहारकि पावुद् गड़ गाड़े ऊक़ चोवेद्, आबेर ताम इन्द्रनो ओडनेर अदे आग़ोमलार।
20 ओ ऎंग़ादेर, ऎंग सबान इयेहारले मॆना; ऎंग्कि अवडप सबान क़ॆदवे तॆयेके मॆना।
21 आव आवेद् निंग्कि क़न-सरिन्ते तीरोमान्देद्, निंग्कि उगलिनो आव आवेन ओजा।
22 इकनिकि आव आवेन बॆदकेर अन्डुरिक आव आवेद् उजेन, अन्ते आबेरकि गोट गन्डिक नॆकत्रेन चियिद्।
23 गोटेदिन्ते अगदु निंग्कि उगलिन इयेहारले जोगया, इकनिकि अदेन्तेहि उजनि जॊरेद् उरक़िद्।
24 डेरो सबान निंगेन्ते ओत्रा, टगयु सबान निंगेन्ते गॆचि बॆहत्रा।
25 निंग्कि क़नुद् सोहजाहि टुन्डान्देद्; निंग्कि क़नुद् निंग अगदु एड़ुहि टुन्डान्देद्।
26 निंगे चलारोति बॆहु पावे सोहजेत्रा, अन्ते निंग्कि गोट पावुद् सोहजार्पे मॆनेनिद्।
27 नीन तिना बजे बा लॆट्रा बजे गुरारोमा; निंग्कि क़ॆडे बानान्ते तीरत्रा।
5
लंगवि पन्तेनो चिलेद्
1 ओ ऎंग़ादे, ऎंग्कि अकिलेन इयेहारले मॆना; ऎंग्कि बुजयेन क़ॆदवे तॆयेके मॆना।
2 अन्दे से नीन बुजयेन क़ापले, अन्ते निंग्कि तॆबड़ुद् आग़ेन जोगयलिद्।
3 पतुरयाकि तॆबड़ुद् क़ाव्र नक़नो अवगु चतिद् आ चोवेद् अन्ते अदिकि तोरोद् इसग़नुन्ते गोटे पोदक़लोद्।
4 जे आक्रिनो आद् गुमा चोव क़ड़क़ेद्, बजिस बत्तेकि पतु तड़वारि चोव पतुद्।
5 अदिकि क़ॆडुद् कॆयेक ऎतिद्, अदिकि डान्डिद् कॆय-जगेक ऎत एकिद्।
6 आद् उजेक अड़सत्रु पाव पन्तेनो दन्देसारोमलाद्, अदिकि पावुद् बदलार एकिद्।
7 ओ मक़ेर, अनि ऎंग्कि सबान मॆना, ऎंग्कि अवडप सबान्ते तीरोमा।
8 निंग्कि पावे अदि बहान्ते गॆचि नना, अदिकि अडाकि दुवारि अटगि गोटे तुक्रोमा।
9 मलातानि, नीन निंग्कि सिञ्याड़िन ननेरिक अन्ते निंग्कि उजेकि ऎंगर्प उज-बचेरिन दॆयाबलोरिक सोपयेने।
10 परि-क़ॆपोर निंग्कि कमयप बीतेत उड़देर; निंग्कि कुदप काजेकि क़न्जपेद् ननेरकि अडाक अड़सेनिद्।
11 निंग्कि उजेकि ऒड़ेनो निंग्कि गन्डिद् अन्ते क़ोचलुद् डग्रेयनो दुक्रारले निरेने,
12 अन्ते अवडेने, अय्योके! सहि ननु उकम सबान एनोपान गिनारकेन! अन्ते दापयेन ऎंग्कि उगलिद् पोद्रेचाद् मान!
13 ऎंग सिकात्रुकि सबान एन मॆनलेकेन बा उकमेन चियुरकि सबान क़ॆदवे तॆयलेकेन।
14 एन अनेके मलेरकि तुन्ग़रनो उरेतारे आडग़रु चोव इलिन।
अंगेमंगे डानिक उगजोताव मॆनेद्
15 निंग्कि कलसाकि अमे अन्ते निंग्कि कुवान्ते उरक़ु अमे हि ऒना।
16 निंग्कि जॊरेद् दुवारिनो अन्ते अम-जॊरेद् सड़केनो हों बसारोति मॆनिद् अन्दे यान्?
17 आव आवेद् ननेरि लग्कि मला, जे निंग बत्ते हि मॆनान्देद्।
18 निंग्कि जॊरेद् आसिक ननुव्रान्देद्, निंग्कि बटगनि डानि* गुनि अपोकारले डॊका।
19 आदि से मड़ मॆन जोकेर चंजु चोवेद्, मीन्जो बराति, अदिकि दूदेद् निंगेन गोट पहरा अपोकेत्रान्देद्, अदिकि मड़ मॆनेद् निंगेन गोट पहरा ओनक़त्रान्देद्।
20 ओ ऎंग़ादे, नीन इन्द्रिक पेलित ओनक़ुव्रेने? अन्ते नन पेलिकि दूदेन बंगड़ेयेने?
21 मलेरकि पावुद् गा यॆहोवाकि क़न-सरि एत्रपेद्, अन्ते आद् आबेरकि गोट काजेन टाकचकि टुन्डेनिद्।
22 डग्रहा मलेन अहिकि बाना काजेदि से अरग़त्रेनिद्, अन्ते आह् तंग्कि पापेकि जलेनो तानि दरयुव्रेह्।
23 आह् सहि ननु सबाबलो कॆयेह्, तंग्कि गड़हि बोका काजेत आडग़रेह्।
6
अदो चिलेद्
1 ओ ऎंग़ादे, नीन निंग क़ॆपो लग्के क़दक़ोडके दारवा मॆन्जेके तानि, नीन नन मल लग्के कबुलार्पे मॆन्जेके तानि,
2 नीन निंग्कि अवडप सबा लग्के अरग़ुव्रके, निंग्कि अवडप सबाति दरयुव्रके।
3 तॆबे, ओ ऎंग़ादे, निंगेन चोग़ोति इन्देके कुदा: नीन ननेकि टॆटुनो दरयुव्रप मॆन्जेके आ लग्के ऒकड़ि उरक़्क़े निंग क़ॆपोन पोदक़लो उगलित केवेजारा।
4 अदे कुद ओंग अमट क़न एग़ोमा अन्ते कूगोमा।
5 नीन अहाड़योकि टॆटुनो दरयुव्रप चंजु चोव अन्ते पुजे-दरयुकि अरग़ेनो अरग़ुव्रप बग्रा चोव नीन निंगेन बाचात्रा।
पन्यहा मॆनोमा
6 ओ पन्यहा, पॊक बहाक एक्के टुन्डा, अदिकि काजेन एरके अकिलताव मॆना।
7 पॊकुक मुक्या हों मला, उकमेन चलात्रु बा राज ननु हों मला;
8 अन्ते गोटे आद् तंग्कि लपेन चिरगेनो ओरयेत्रिद्, क़ोय-जॊगेनो लप-आकेन तुन्ग़िद्।
9 ओ पन्यहा, नीन इकोन्द अमट कॊडे डॊकेने? इकेनो निंग्कि क़न्द्रेन्ते ऎज्रेने?
10 अदो पहरोन्द क़न्द्रलेन, अदो जोका कूगलेन, अदो पुलोन्द टॆटुन दोबड़ेचकेन क़न-एग़लेन आनने यान्?
11 निंग्कि कीड़वाद् पाव-क़लवे चोव, निंग्कि कीड़ेद् अतेरेन अतप सिपाहि चोव निंग मॆचे चोयेनिद्।
12 काजबलोह् बा डग्रहाह् डेरो सबान पॆड़क़्क़ेह् चर्च कुदिह्।
13 आह् तंग्कि क़ने ऎस्वकेह् तंग्कि क़ॆडेत कब्रेयेह्, तंग्कि अंगलित चूग्रेदिह्।
14 अहिकि टगयु उगलिनो बाना उगलेयेद् बॆहिद्, अदेत आह् अम्बबलो कन्देड़ेत्रिह्।
15 अनि अचकाहि डुक्रकि कॆयेद् अहिक अड़सेनिद्; मुटोन्ति आडग़रेद् अन्ते नॆकुव्रेन्ते गॆचि मॆनेह्।
16 यॆहोवाद् सो गोटा आकेन गिनारिद्; आद् सत गोटा आकेन हों गिनारिद्।
17 आव आवेद् गा दलयारु क़नुद्, पसयेत्रु तड़तेद्, टडाबलोरकि क़ेसे तुन्दु टॆटुद्,
18 डग्रहा उगलेयपेन उगलेयु उगलिद्, बानान कुदोति बीर मॆनु क़ॆडुद्,
19 पसयेत्रु जांहो गोहायिद्, अन्ते अडा मलेरि मजि कन्देड़ेत्र नक़ुह्।
लंगवि पन्तेनो चिलेद्
20 ओ ऎंग़ादे, निंग अब्बोकि उकमेन मानया, अन्ते निंग इज्जोकि सिकात्रेन तुवोमा।
21 आव आवेन निंग उगलिनो जुगेक बॆहत्रा अन्ते निंग्कि क़स्रुनो चोन्जा।
22 नीन चरयनो आव आवेद् निंगेन अगवेत्रेनिद्; नीन कॊडनो आद् निंगेन जोगयेनिद्; अन्ते नीन ऎज्रके डॊकनो आद् निंग गुनि क़ाव्र नक़ेनिद्।
23 उकमेद् गा चिराकि चोवेद् अन्ते सिकात्रेद् अवेलि चोवेद्, अन्ते सहि ननेकि दापयु सबाद् उजेकि पावुद्।
24 आव आवेद् बाना पेलिन्ते अन्ते ऎम्ब ऎम्ब सबान पॆड़क़ु लंगवि पेलिन्ते हों जोगयेनिद्।
25 निंग्कि उगलिनो अदिकि क़ॆसग़रोन लालचारोमा, आद् तंग्कि क़न-पोकित निंगेन दरयत्रोमा।
26 पतुरयाकि दामेद् गा पाव-पिटाकि दामेद् अनोन्द दूरेदि अको; जे ननेकि डानिद् मलेकि कटप एड़ु उजेन हि ओयिद्।
27 तंग्कि अंगाद् क़ोसुव्राबलो इकेह् गोटे चिचे तंग्कि दोबड़ानो कीदकेह् ओयोति पारयिह् अन्दे यान्?
28 बा इकेह् गोटे तंग्कि क़ॆडे क़ोसाबलो पकत्रप कोयलानो चरयोति पारयिह् अन्दे यान्?
29 इन्देकेहि तंग क़ॆपोकि डानि गुनि कॊडेद् हों, अदिन कपु इके गोटे सजान्ते बाचारेह् मला।
30 क़लवेह् तंग्कि जागु-कीड़ेनो लपोति क़लिह् तानि अहिन मलेर पोद्रेयेर मला।
31 अन्ते गोटे आह् दरयुव्रेह् अदेनो आह् सत दोबड़ा किरत्रेह्, तंग्कि अडाकि गोट आकेन हों चियोति बॆहिद्।
32 जे लंगवि काजेन कुदुह् बोका मलेह्, आ चोव कुदुह् तंगेनहि आडिह्।
33 आह् गड़हि बजुव्रेह् अन्ते उरमतबलो मॆनेह् अन्ते अहिकि लजिद् इकोन्नो गोटे नुडग़रेनि मलाद्।
34 इकनिकि तंगे डानिद् तंग बत्ते दूरेहि आनु ईकसिद् अदि डावेन रॊकात्रिद्; अन्ते आह् तॊड़ेन ओत्रनो चॆंग़जोमलाह्।
35 आह् इन्द्र बक्सीसेन गोटे ईन्ज्रोमलाह्, अन्ते इकोन्द गूसेन चियनो हों अहिकि रॊकेद् तमारोमलाद्।
7
लंगवि पन्तेनो चिलेद्
1 ओ ऎंग़ादे, ऎंग्कि सबान मानया, ऎंग्कि उकमेन निंगेनो तुनक़्क़े ओजा।
2 ऎंग्कि उकमेन मानया अन्ते उजा; ऎंग्कि सिकात्रेन निंग्कि क़नकि तीक़ल चोव जोगया।
3 आव आवेन निंग्कि अंगलिनो ऎया, निंग्कि उगलिकि पटिनो कुरके बॆहत्रा।
4 आव आवेद् निंगेन पतुरयान्ते अन्ते ऎम्ब ऎम्ब सबान पॆड़क़ु लंगवि पेलिन्ते जोगयलिद् अदिक,
5 अकिलेन नीन ऎंग बायि आना; बुजयेन, नीन ऎंग्कि बयाड़नि आना।
6 केपोन्द एन अडाकि किड़कि बहानो इजेकेन दुवारिनो टुन्डकेन अदेनो,
7 एन गाड़े आग़ाबलोरि दंगड़ियारि मजि ओर्त बुजारबलो दंगड़िया मलेन एरकेन।
8 आह् पावुकि सड़केनो आ पेलिकि अडा बजे कटके एकु मॆन्जाह्।
9 आ पहरा बेड़ित बेर उट्र पहरा मॆन्जाद्; आ माक़ेकि ऊक़ पहरा,
10 लंगवि पेलि चोव लुगान अतप ओर्त लचु पेलि अहिन टुन्डोति अड़सयाद्।
11 आद् गा गाड़े पॆड़क़ु, नेक क़ोलग़रनो डोकोमलु, अन्ते अडानो असलु डोकोमलु मॆन्जाद्।
12 आद् गरगरि पावुकि मजिनो डॊकलिद् पाव कूड़ेनो डॊकलिद्, अन्ते कूड़ कूड़ेनो अटेन ओेकलिद्।
13 आद् अहिन दरचकिद् चुमक़ाद्, अन्ते लजिबलो अहिन अवडयाद्:
14 ऎंगे जानवरेन मॊचकि ऎड़वोति बॆच्चाद् आ ऎंग्कि क़दक़ोडपेन इनेहि पूरात्रकेन।
15 अनि एन निंग गुनि बॆटार नक़ोति उरक़्क़ेन, निंगेन अन्डोति बॆदकेन, अन्ते अनेके निंगेन अन्डेकेन।
16 ऎंग्कि काटिन चाद्रेत अन्ते मिस्र देसिकि रंगो रंगि पोदक़लो लुगात साजात्रकेन;
17 ऎंग्कि अटपोन महमहरोत मुर, अगर, अन्ते दालचिनित महमहरकेन।
18 एका, लॆगा नाम माक़ोन्द अमट कॊड्र नक़ेत; लॆगा नाम मड़ मॆनेत नमेन अपोकेत्र नक़ेत।
19 ऎंगे डावेह् गा अडानो मलाह्, आह् गॆचि देसिक एकु मॆन्जाह्।
20 आह् टकात निन्दप टका-जोलान क़ेन्दकेह् एकयाह्, आह् अपतिस अमट अडाक किरेह् मलाह्।
21 आद् तंग्कि गड़हि ऎम्ब ऎम्ब सबात अहिन टाकचकिद् तंग ननयाद्; तंग्कि पोदक़लो सबात अहिन जब्ड़ि ननयाद्।
22 आ गरिहि आह् पिटुव्रोति ओयुव्रप बड़दे चोव, बा अरग़ेनो ऎयुव्रप चंजु चोव अदि क़ॊक़ेन एड़याह्।
23 अनोहि एन्डोन्द चारु अहिकि चॆद्रोन चोक़ाद्। अरग़-जलेक अकाबका कोरु पुज चोव तंग उजेद् आडग़र ऎलच-कॊरनो बॆहिद् अदे आग़ाबलु मॆन्जाह्।
24 ओ मक़ेर, अनेके ऎंग्कि सबान मॆना; ऎंग्कि अवडप सबा बजे क़ॆदवे तॆया।
25 निमकि उगलिद् अदि पाव बजे मोहत्रोमा; अदिकि पावनो ऎलेके चरयोमा।
26 आद् गा गाड़ेरिन उड़ात्रकिद् कॆयत्रयाद्, गाड़े बड़येरिन हों पिटयाद्।
27 अदिकि अडाद् कॆयपेरकि क़ेक़लिक एकु पावुद्, आद् कॆय-कोटलि-गहन्डिक अड़सत्रेनिद्।
8
अकिलेक पोग़ोलारेद्
1 अकिलेद् कूक्रोमलाद् अन्दे यान्? बुजयेद् तंग्कि सडिन चोयत्रोमलाद् अन्दे यान्?
2 आद् चवकेनो ओकु मॆचग जगेनो इलिद् अन्ते चवकेनो इलिद्।
3 आद् नगरेकि क़ॊरु पाटकेनो, पाटक अटगेनो इजेकिद् ईञ्य चिरक़्क़िद् अवडिद्:
4 ओ मलेर, एन निमेनहि कूक्रिन; ऎंग्कि सडिद् गोट मलेरिक मॆन्द्रिद्।
5 ओ आग़ाबलोर, बुतिताव मॆनोति सिकारा; ओ बोकार, अकिलेन क़क़ा।
6 ऎंग्कि सबान मॆना; एन गा कटप सहि सबान क़ाविन, ऎंग्कि तॆबड़ुद् सहि सबान मॆन्त्रिद्।
7 ऎंग्कि तोरोद् गा उगजोन हि पॆड़क़िद्, डग्रहा सबाद् ऎंग्कि तॆबोक गिनार्पेद्।
8 ऎंग्कि तोरोकि गोट सबाद् दर्मेद्; अदेनो पोजपेद् बा डेरोद् इन्द्रद् गोटे मला।
9 आव आवेद् बुजयतावेक सोहजाद्, अन्ते आग़ेन अन्डुक सहिद्।
10 रुपान्ते कटकेर ऎंग्कि उकम-सबान अन्ते कटप एड़ु सोनान्ते कटकेर अकिलेन अदा।
11 अकिलेद् गा मोतिन्ते कटप एड़ुद् अन्ते नीम लालचारनेर आव आव गोटेदि अदिकि बराबॆरि जोकारबलोद्।
12 एनि से अकिलेन, एन बुजयेत उजिन, अन्ते एन आग़ेन अन्ते विचारेन क़क़िन।
13 डग्रहान गिनारेदि से यॆहोवान ऎलचेद्; एन दलयारेन, सेकि मॆनेन, बाना पावे अन्ते डेरो सबान गिनारिन।
14 ऎंग बहानो एड़ु सबा-कताद्, कटप उज-अकिलेद् बॆहिद्; एनि बुजारेन अन्ते बड़ेद् ऎंग्किद्।
15 ऎंगेत राजार राज नननेर, राज ननुर आजवि कानुनेन चलात्रनेर।
16 ऎंगेत सुब्बार, आकिमेर अन्ते सबान-आदु गोटेरि राज नननेर।
17 ऎंगेन मड़ मॆनुरिन एन मड़ मॆनिन, ऎंगेन उमि-गुमि मॆनले बॆदुर ऎंगेन अन्डेर।
18 ऎंग बहानो गड़ गाड़े बीतेद्, सिञ्याड़िद्, असग़रकि बॆहु बीतेद् अन्ते तनयारेद् बॆहिद्।
19 ऎंग्कि क़न्जपेद् सोनान्ते, ओंओं कटप एड़ु सोनान्ते गोटे कटप एड़ुद्। चोदकत्रप रुपान्ते ऎंग्कि कमयेद् कटप एड़ुद्।
20 एन ऎंगेन मड़ मॆननेर आबेरिक बीतेन चियिन, अन्ते आबेरकि चचिन एन निन्दलेन अदिक,
21 एन दर्मि पावे अन्ते आजवि पावे चलारिन।*
मेन्जग़रनो अकिलेकि काजेद्
22 यॆहोवाद् तंग्कि जरमेत्र काजेकि बीन्डेनो हि ऒड़ेनो तंग्कि काज अगदुहि एन अदि बत्तेन मॆन्जेकेन।
23 ऒड़ेनो मुन्दोति अगदु, क़ेक़लुद् मेन्जुव्र अगदुहि आद् ऎंगेन टहरेत्रयाद्।
24 एन समुद्रे बनार अगदुहि, निन्देकिद् तुन्दग़रु अम-जॊरेकि मेन्जुव्र अगदुहि एन जरमारकेन।
25 पहाड़ेद् तमकि जगेनो ससारयाद् अदि अगदुहि, टॊकेद् जरमार अगदुहि एन जरमारकेन।
26 गोसाञ्यिद् क़ेक़ले अन्ते अदिकि बहयारेन मेन्ज अगदुहि बा, क़ेक़लकि पॆहलति क़जे मेन्जेन्ते अगदुहि मॆन्जाद्।
27 आद् मॆरग़ेन टहरेत्रयाद् अदेनो एन अनो डोक्केन, आद् समुद्रे मॆचे मॆरग़ेद् क़ेक़ले जिमिद् आ सिकेन ताड़चाद् अदेनो, एन अनो डोक्केन।
28 आद् मॆरग़ेनो बादेलिन मेन्जनो, आद् समुद्रेकि सुरंगेन कोलयाद् अदेनो एन अनो डोक्केन।
29 समुद्रेकि अमुद् तंग्कि बिटेन कटलोद् अदिक, आद् समुद्रेक अदिकि सीमानिन अटयाद्; अन्ते क़ेक़लकि मूलिन अटयाद् अदेनो हों,
30 एन अदि बहानो अदिकि राज-मिस्त्रि* चोव डोक्केन, दिनाने अपोकारेकि मूलि लॆहारकेन अन्ते अदि क़न-सरि अपोकार लंगारकेन।
31 अदिकि सगल क़ेक़लनो अपोकार लंगारकेन मलेरि गुनि अपोकार लंगार डोक्केन।
32 अनि, ओ मक़ेर, ऎंग्कि सबान मॆना, ऎंग्कि पावनो चलारुर गाड़े एड़ुर।
33 सिकात्रपेन मॆन्जेकेर अकिलताव मॆना, अन्ते अदिन तुवोमा।
34 ऎंग्कि पाटकेनो दिनाने ऎज्रले डॊकले, ऎंग्कि अडाकि दुवारिनो क़ापे डॊकले ऎंग्कि सबान मॆनुर गाड़े एड़ुर।
35 ऎंगेन अन्डनेर आबेर उजेन अन्डनेर, अन्ते यॆहोवान्ते दॆयान क़क़नेर।
36 जे ऎंगेन अन्डोति अम्बलेर आबेर तमेनहि नुन्जनेर; ऎंगेन गिनारुर कॆयेन मड़ मॆननेर।
9
अकिलेद् अन्ते बोकाद्
1 अकिलेद् तंग्कि अडान मेन्जकिद् आद् तंग्कि सतेन्डा गुमोन असचकिद् इलदयाद्।
2 आद् तंग्कि जानवरेन मॊचकिद् अंगूर रसेन बिरग़र्प ननकिद् बॊजेन ओरयेत्रयाद्।
3 अन्ते आद् तंग्कि कमक्रनिरिन नगरेकि मॆचग जगेन्ते ईञ्य कूक्रोति तॆयाद्:
4 ओ आग़ाबलो मलेर, ईटिक तुक्रा। आद् बुजयाबलोरिन अवडिद्:
5 बरा, अन्ते ऎंग्कि लपेन लपकेर ऎंग्कि बिरग़र्प अंगूर रसेन ऒना।
6 आग़ाबलो पावे अम्बा, अन्दे से उजेर; बुजयेकि पावनो चलारा।
7 डव्रेयुन सहि ननुह् क़ड़युव्रेह्, डग्रहारिन दापयुह् तंगेनहि नुन्जेह्।
8 डव्रेयुन दापयोमा, मलातानि आह् निंगेन गिनारेह्; अकिलतावेन दापया, अन्ते आह् निंगेन मड़ मॆनेह्।
9 अकिलतावेन सिकात्रा, आह् अकिलेनो अदो बड़यारेह्, दर्मि मलेन सिकात्रा, आह् सिकारेनो तनयारेह्।
10 यॆहोवान ऎलचेद् अकिलेकि मूलिद्, पाक गोसाञ्यिन आग़ेदि से बुजयेद्।
11 ऎंगेत गा निंग्कि उज-दिनेद् पोंगजेनिद्, अन्ते निंग्कि उज-बचेरिद् बडारेनिद्।
12 नीन अकिलताव तानि, नीनि से अकिलताव मॆनने; नीन डग्रेयु मॆनने तानि, नीनि से अदेत दुक्रारेने।
13 बोकाद् आनुव्रु मलनिद् तो गाड़े पॆड़क़ु इन्द्र गोटे आग़ाबलु बोका मलनिद्।
14 आद् तंग अडाकि दुवारिनो अन्ते नगरेकि मॆचग जगेकि कन्डोनो ओकिद्,
15 अंगेमंगे काज लग्केर सोहजा कटकेर एकुरिन ईञ्य कूक्रिद्:
16 ओ आग़ाबलोर, ईटिक तुक्रा। अन्ते आद् बुजयाबलोरिन अवडिद्:
17 क़लप अमुद् कटप ऎम्बेद्, क़लवो लपेन लपेद् कटप एड़ुद्।
18 जे अदि बहाक एकुर अनो कॆयेद् बॆहिद्, अन्ते अदिकि बीकुव्रुर कॆयपेरकि क़ेक़लनो डॊकनेर अदे आग़ोमलार।
10
सुलेमानेकि कहावतेद्
1 ईव ईवेद् सुलेमानेकि कहावतेद्: अकिलताव मक़ेर तम्बाकोरिन अपोकेत्रनेर, जे बोका मक़ेर तॆहोरकि उगलि-सारात्रनेर।
2 डग्रहात कमयप बीतेन्ते इन्द्र गोटे काजेद् उरक़ोमलाद्, जे दर्मि चलारेद् कॆयेन्ते चोग़िद्।
3 यॆहोवाद् दर्मिरिन कीड़वात्रोमलाद्, जे आद् डग्रहार लपोति लालचारनेर अदे आबेर क़क़ेन्ते टेकयिद्।
4 पन्यहा टॆटुद् कीड़वात्रिद् जे उमिगुमि मॆनुकि टॆटुद् तनयेत्रिद्।
5 चिरगेनो दनान तुन्ग़ुह् अकिलताव क़देह्, जे क़ोय जॊगेनो क़न्दरुह् लजात्रु क़देह्।
6 दर्मिरकि कुकनो आसिकेद् बॆहिद्, जे डग्रहारकि तोरोनो डपटाद् निन्दपेद्।
7 दर्मिरि पन्तेकि उगलारेद् आसिक ननिद्, जे डग्रहारकि नामिद् कित्रेनिद्।
8 अकिलतावेह् उकमेन गोट उगलित ईन्ज्रेह्, जे काजबलो पॆड़क़ु बोकाह् आडग़रेह्।
9 सोहजा उगलित चलारुह् एड़ुक़नि चलारिह्, जे डेरो पावनो चलारुह् अन्डुव्रेह्।
10 तंग्कि क़ने ऎस्वुह् चॊटवेत्रिह्, जे काजबलो पॆड़क़ु बोकाह् आडग़रिह्।*
11 दर्मि मलेकि तोरोद् उजेन-चियु अम-जॊरेद्, जे डग्रहाकि तोरोनो डपटाद् निन्दपेद्।
12 ईकेसारेद् कन्देड़ेत्रिद्, जे मड़ मॆनेद् गोट एलपेन माप ननिद्।
13 बुजयतावेकि तॆबोनो अकिलेद् बॆहिद्, जे बोकाकि क़ॊक़ेक पिनुकि सजादि बॆहिद्।
14 अकिलतावेर अकिलेन तमनो तुनक़्क़ेर बॆहत्रनेर, जे बोकाकि तोरोक आडेद् अटगि बॆहिद्।
15 टकातावेरकि बीतेद् बजेर गड़ेद्; दुकतारकि दुकताद् आबेरकि आडग़रेद्।
16 दर्मि मलेकि बेरनिद् उजेक अगवेत्रिद्, डग्रहा मलेकि कमयेद् पापेकि हि अगवेत्रिद्।
17 सहि ननु उकम सबान मॆनुह् उज-पावनो चलारेह्, जे दापयेन तुवुह् आडग़रेह्।
18 ईकेसारेन नुडुह् पसयारेह्, चुगलेयुह् तो बोकाह्।
19 गड़हि पॆड़क़नो पापेन कुदेकि मोकाद् हों गड़हिद्, जे अकिलतावेह् तंग्कि तड़तेन क़ोलग़रनो ओजिह्।
20 दर्मि मलेकि तड़तेद् चोदकत्रप रुपा चोवेद्, डग्रहा मलेकि उगलिद् उरेतारे काजबलोद्।
21 दर्मि मलेरकि तॆबोद् गाड़ेरिन लपत्रिद्, जे बोकार अकिलबलोति से कॆयनेर।
22 यॆहोवाकि आसिकेदि से तनयेत्रिद्, अन्ते आद् अदेनो दुकेन जॊड़ात्रोमलाद्।
23 डग्रहान कुदेद् गा बोका मलेक केलार चोवेद्, जे बुजयु मलेह् अकिलतानि चलारेनो अपोकारिह्।
24 डग्रहा मलेह् ऎलचिह् आ अवालेहि अहिक मॆनेनिद्, जे दर्मि मलेह् मड़ेह् आ अवालेहि अहिक चियुव्रेनिद्।
25 बॆहाड़ि कट क़ॊक़ डग्रहार डॊकेर मला, जे दर्मिर जुगेक बॆहु मूलि-चाच चोव डॊकेर।
26 पलुक सिरका अन्ते क़नुक मोग़े इक चोव मॆनिद् आ चोवहि पन्यहा हों तंगेन तॆयुरिक मॆनेह्।
27 यॆहोवान ऎलचेद् उज-दिनेन पोंगजत्रिद्, जे डग्रहारकि उज-बचेरिद् ऎतत्रेनिद्।
28 दर्मिरकि आस्रारेद् ऒड़ेनो अपोकेत्रिद्, जे डग्रहारकि आस्रारेद् आबेरिक इन्द्र गोटे क़क़त्रोमलाद्।
29 यॆहोवाकि पावुद् सोहजा उगलितावेरिक बजेर गड़ेद्, डग्रहान कुदुरिक आद् आडेद्।
30 दर्मिह् इकानो गोटे नुकुव्रोमलाह्, जे डग्रहार क़ेक़लनो डॊकेर मला।
31 दर्मिकि तोरोद् अकिलेन एत्रिद्, जे डॆबडि तड़तेद् चरुव्रेनिद्।
32 दर्मिकि तॆबोद् अपोकेत्रु सबान क़ावोति आग़िद्, जे डग्रहाकि तोरोद् डॆबडिद्।
11
नीम अवडनेर अन्ते कुदनेर अदे टुन्ड-एरा
1 जांहो तराज़ेद् यॆहोवाक गिनार्पेद्, जे सहि क़ोयपोद् अदिकि अपोकिद्।
2 दलयारेद् मॆननो लजि हों मॆनिद् जे पोदक़लो उगलिताव मॆननो अकिलेद् हों मॆनिद्।
3 सोहजा उगलितावेरकि उगजोद् आबेरिन अगवेत्रिद्, जे डग्रहारकि डेरोद् आबेरिन आडिद्।
4 गोसाञ्यिकि रॊकेद् एत्रिद् आ दिने बीतेद् सगारोमलाद्, जे दर्मि चलारेद् कॆयेन्ते चोग़िद्।
5 दॊसबलोकि दर्मि चलारेद् अहिकि पावे सोहजेत्रिद्, जे डग्रहार तमकि डग्रहाति से उट्रेर।
6 सोहजा उगलितावेरकि दर्मि चलारेद् आबेरिन बाचात्रिद्, जे डपटार तमकि डग्रहानो हि दरयुव्रनेर।
7 डग्रहार कॆयनो आबेरकि आस्रारेद् हों आडग़रिद्, अन्ते डग्रहारकि आस्रारेद् आन्द्र मॆनिद्।
8 दर्मिर काकलिन्ते चोग़ुव्रनेर, अन्ते आबेरकि काकलिद् डग्रहारिक मॆनिद्।
9 गोसाञ्यिबलोर तमकि तोरोत तमकि क़ॆपोरिन आडनेर, जे दर्मिर तमकि आग़ेत बाचारनेर।
10 दर्मिर तनयारलेर अदेनो सहर-आवेर अपोकारनेर; डग्रहार आडग़रलेर अदेनो अपोकारनेर चिरक़ेर।
11 सोहजा उगलितावेरकि आसिकेत सहरेद् मॆचग मॆनिद्, जे आद् डग्रहारकि तोरोत क़ोटुव्रेनिद्।
12 ननेन पोद्रेयुह् बुजयाबलोह्, जे अकिलतावेह् तंग्कि तोरोन तंग क़ोलग़रनो ओजिह्।
13 ननेरि पन्तेनो क़ेन क़ावुह् नुडग़र्प सबान एत्रिह्, जे आस्रार जोकेरेह् आ सबान नुडकेह् ओजिह्।
14 अगवारोति एड़ु सबा-कता मॆनेद् मलाद् तानि मलेर उट्रेर चेरि, जे गाड़े सबा-कता मॆनुर डॊकनो जोगयेद्* बॆहिद्।
15 ननेरकि दारे लग्कि क़दक़ोडेद् गड़हि काकलिन अड़सत्रिद्, जे अन्देके क़दक़ोडेन गिनारुह् एड़ुक़नि डॊकिह्।
16 दॆया उगलितानि मलनिद् सिञ्याड़िन क़क़िद्, जे दॆयाबलो मुड़सेर बीतेन क़क़नेर दूरेदि।
17 दॆयातावेह् तानहि बक्रान क़क़िह्, जे दॆयाबलोह् तंगेनहि दुक्रेत्रिह्।
18 डग्रहाह् कमयिह् आद् उगजो बेरनि मलाद्, जे दर्मि काजेकि बेरनिन चागुह् उगजो बक्रान जरुरहि क़क़िह्।
19 दर्मि सबानो असग़रकेह् डॊकुह् उजेह्, जे बानान कुदोति हि बॆदुह् कॆयेह्।
20 डेरो उगलितावेर यॆहोवाक गिनार्पेर, जे दॊसबलो पावे चलारुर अदिकि अपोकिर।
21 डग्रहार जरुरहि सजान्ते बाचारेर मला, जे दर्मिरिक क़देर बाचारेर।
22 एड़ु बुजयाबलो चलारु मीन्जो मलनिद् किसुकि मुञ्युनो बॆहु सोनाकि मुञ्य-अंगटि चोवेद्।
23 दर्मिरकि मड़ेद् एड़ुन हि कुदत्रिद्; डग्रहारकि आस्रारेद् गोसाञ्यिकि रॊकेन हि कुदत्रिद्।
24 अदेसिर ननेरिक अन्दाड़े चियनेर अन्ते गोटे अदो तनयारनेर, ननेर सुम्बड़ा मॆन्जेकेर चियोमलार अन्ते गोटे अदो कीड़वा मॆननेर।
25 नॆकुत मलेह् तनयारेह्, अन्ते ऒन-अमे चियुह् ऒन-अमे क़क़ेह्।
26 दनान बीसाबलो नुडके बॆहत्रिह् अहिन मलेर सरापेयेर, जे अदे बीसिह् आह् आसिकेन क़क़ेह्।
27 एड़ुन इयेहारले बॆदुह् गोसाञ्यिकि दॆयान अन्डिह्, जे डग्रहान बॆदुह् डग्रहानि अन्डिह्।
28 तमकि बीतेन आस्रारुर अचकाहि उट्रेर, जे दर्मिर क़ेन-क़ज्रो आतग़े चोव तनयारेर।
29 तमकि अडान काकलेत्रुर ताकेन हि तम ननेर, अन्ते बोकार अकिलेरकि क़ेग़प-कमक्र मॆनेर।
30 दर्मिकि क़न्जपेद् उजेन चियु मन चोवेद्, अकिलतावेह् मलेरिन कमयिह्।
31 दर्मिर तमकि काजेकि बक्रान ई क़ेक़लनो हि क़क़नेर तानि डग्रहार अन्ते पापिरकि सजायि एनोपान मॆनेनिद्!
12
डग्रहा क़ॊक़ नुडोति पोलनेर
1 सहि ननु सबा-उकमेन मड़ेर आबेर आग़ेन मड़ेर, जे दापय-सबान गिनारनेर आबेर बोकार।
2 एड़ु मलेह् यॆहोवान्ते दॆयान क़क़नेर, जे डग्रहा उगलितावेरिक आद् सजा उकमेन चियिह्।
3 डग्रहात नेह् गोटे बज्रारोति पोलिह्, जे दर्मिरकि पादेद् नुकुव्रोति पोलिद्।
4 एड़ु चलारु डानिद् तंगे डावेकि मुकुट चोवेद्, जे लजारेक अड़सत्रु पेलिद् अहिकि क़ोचलनो कित्रो चोवेद्।
5 दर्मिरकि उगलेयपेद् आजविद्, डग्रहारकि सबा-कताद् टगयुद्।
6 डग्रहारकि सबाद् पिटोति अटेन-ओक पन्तेकिद्, जे दर्मिरकि सबाद् आबेरिन चोग़िद्।
7 डग्रहार टिडुव्रनेर अन्ते अदो डॊकोमलार, जे दर्मिरकि अडाद् असग़रकिद् इलेनिद्।
8 मलेह् तंग्कि अकिल चोव पोग़ोलारिह्, जे डेरो उगलितावेह् पोद्रेयुव्रिह्।
9 लपबलो मॆननो गोटे तंगेनहि सिञ्याड़ेत्रिह् अहिन्ते सिञ्याड़ेबलो मॆन्जेके काजेन कुदके उजेद् कटप एड़ुद्।
10 दर्मिर तमकि जानवरेकि जक्रोन आग़नेर, जे डग्रहारकि चॆंग़जेद् डपटाद्।
11 तमकि केतेन बहचकेर चागुर गड़ गाड़े लपेन क़क़नेर, जे बुजयाबलोर काजबलो क़ॊक़ेन एड़नेर।
12 डग्रहार डग्रहा काजेनि से लालचारनेर, जे दर्मिरकि पादेद् क़न्जिद्।
13 डग्रहार तमकि तॆबोकि एलपेति से अरग़नेर, जे दर्मिर काकलिन्ते बाचारनेर।
14 मलेर अंगेमंगे तोरोकि क़न्जपेत उड़दनेर, अन्ते अंगेमंगे टॆटुकि काज चोव बक्रान क़क़नेर।
15 बोकार तमकि पावेहि से सहिद् आननेर, जे अकिलतावेर ननेरकि सबा-कतान मॆननेर।
16 बोकार रॊकारनो अदे ऒकड़ि एदनेर, जे बुजयुर डव्रेयेन मॆनाबलु चोव डॊकनेर।
17 उगजोताव गोहायिर दर्मि सबान टहरेत्रनेर, जे जांहो गोहायिर टगयु सबान एत्रनेर।
18 उगलेयबलो पॆड़क़प सबाद् तड़वारि चोव चक़िद्, जे अकिलतावेरकि तड़तेद् नॆकत्रिद्।
19 उगजोतानि तॆबोद् जुगेक बॆच एकिद्, जे पसयारु तड़तेद् कनि-कोञ्य हि बॆहेनिद्।
20 डग्रहान उगलेयुरकि उगलिनो टगयेद् बॆहिद्, जे पटयारेन सबा-कता मॆनुर अपोकारनेर।
21 दर्मिरिक इन्द्र डग्रेय गोटे मॆनोमलाद्, जे डग्रहार काकलित निन्दपेर।
22 पसयारेकि तड़तेद् यॆहोवाक गिनार्पेद्, जे उगजोत चलारुर अदिक अपोकिद्।
23 बुतितावेर तमकि आग़प सबान तॆंग़े कुदोमलार, जे बोकारकि उगलिद् आबेरकि बोकान तॆंग़े कुदिद्।
24 चाड़ेरकि टॆटुद् राज ननेनिद् अन्ते पन्यहा मॆनेद् काजेन-कुदु मॆनोति जब्ड़ि ननेनिद्।
25 उगलि-दन्देद् मल उगलिन क़ोटिद्, जे एड़ु सबाद् अहिन अपोकेत्रिद्।
26 दर्मिह् तंग संगालेक सगा-ओयुह्, जे डग्रहारकि पावुद् आबेरिन अरबेत्रिद्।
27 पन्यहार तमकि अहड़प आकेन बितोमलाह्, जे चाड़ेर कटप एड़ु बीतेन क़क़नेर।
28 दर्मि पावनो उजेद् बॆहिद्, आ पावे चलारनो कॆयेद् मला।
13
अकिलताव संगालेर निमेन अकिलेत्रनेर
1 अकिलताव क़देह् तम्बाकोकि सहि ननु सिकात्रेन मॆनिह्, जे डव्रेयुह् दापयेन मॆनोमलाह्।
2 एड़ु मलेर तमकि तोरोकि क़न्जपेत एड़ु आकेन लपनेर, जे उगजोबलोरकि लालचारेद् डपटादि से।
3 तमकि तोरोन जोगयुर तमकि उजेन क़ापनेर, तमकि तॆबोन गड़हि कोलुर आडग़रनेर।
4 पन्यहाह् लपोति लालचारेह् अन्ते इन्द्र लपेन गोटे क़क़ोमलाह्, चाड़े मलेकि लालचारेद् सालमे उड़दुव्रिद्।
5 दर्मिर टगयु सबान गिनारनेर, जे डग्रहार लजि मॆन्जेकेर लजारेक अड़सनेर।
6 दर्मेद् सोहजा पावे चलारुरिन क़ापिद्, जे डग्रहाद् पापिरिन टिडिद्।
7 अदेसिर तम बहानो इन्द्र गोटे मॆननो हों तमेन बीत-आव चोव एत्रनेर, ननेर तम बहानो बीतेद् बॆहनो हों तमेन कीड़वा चोव एत्रनेर।
8 बीत-आवेर ऎलचुव्रनो तमकि बीतेत तमकि उजेन चोग़नेर, जे कीड़वा मलेर इन्द्र ऎलतत्रेन गोटे मॆनोमलार।
9 दर्मिरकि अवेलिद् अवेलारकिद् बिडच एकिद्, जे डग्रहारकि चिराकिद् कॆयिद्।
10 दलयारु मलेर कन्देड़ेत्रनेर, जे अकिलेद् सबा-कतान मॆनुरि बहानो हि बॆहिद्।
11 टगयेत कमयप बीतेद् पास्रे-पूस्रे मॆनेनिद्, जे जोक जोका तुन्ग़नेर आबेर अदे बडात्रनेर।
12 गड़हि दिने आस्रार डॊकेद् उगलिन मड़ग़त्रिद्, जे पूरार्प मड़ेद् उजेन चियु मन चोवेद्।
13 अकिल सबान पोद्रेयुर ताम हि आडग़रनेर, जे उकमेन मानयुर बक्रान क़क़ेर।
14 अकिलतावेरकि सिकात्रेद् उजेन-चियु जॊरे चोवेद्, अन्दे से मलेर कॆयेकि अरग़ेन्ते बाचारोति पारयलेर।
15 एड़ु बुजयुर मलेरकि दॆयान क़क़नेर, जे उगजोबलोरकि पावुदि से आबेरकि आडग़रेद्।
16 गोट बुतितावेर आग़ेत चलारनेर, जे बोकार तमकि आग़ाबलोन एत्रनेर।
17 बाना चाक्रियाह् काकलेत्रिह्, जे उगजोताव राज-कब्रेयुह् नॆकत्रिह्।
18 सहि ननु सबान तुवुह् दुकता अन्ते लजारु मॆनेह्, जे सहि ननेन मॆन्जेकेह् चलारुह् सिञ्याड़िन क़क़ेह्।
19 मड़ेद् पूरारेद् मलेक एड़ुद्, जे बोका मलेरिक डग्रहान्ते तीरेद् गिनार्पेद्।
20 अकिलतावेरि गुनि चलारिह् आह् हों अकिलताव लॆहारिह्, जे बोकारि गुनि संगालिन ओजिह् आह् आडग़रेह्।
21 बानाद् पापिरि क़ॊक़ेन एड़िद्, जे तनयारेद् दर्मिरकि बक्रा मॆनेनिद्।
22 एड़ु मलेर तमकि नति-जालिरि लग्कि बीतेन ओजकेर कटेर, जे पापिरकि बीतेद् दर्मिरि लग्कि तुन्ग़प मॆनेनिद्।
23 दुकतारकि केतेद् आबेरिक गड़हि दनान चियलिद्, जे आजविबलो जगेनो आद् हों बचुव्रेनिद्।
24 तंग़ादेरिन पिनेत सजा ननोमलु तम्बाकोर आबेरिन गिनारनेर, जे तंग़ादेरिन मड़ मॆनुर आबेरिक सहि ननु सजान चियनेर।
25 दर्मिर तमकि कीड़ेनो उड़दोति लपेन क़क़नेर, जे डग्रहारकि पुड़ाद् कीड़ेत दुक्रारिद्।
14
अकिलेद् बुजयेत्रिद्
1 अकिलतानि मलनिद् तंग्कि अडान मेन्जिद्, जे बोका मलनिद् अदे तंग्कि टॆटुति क़ोटिद्।
2 सोहजा उगलित चलारुह् यॆहोवान ऎलचिह्, जे तंग चलारेनो टगयुह् अदिन पोद्रेयिह्।
3 बोकारकि पॆड़क़ेद् आबेरकि क़ॊक़ लग्कि पिनुद्,* जे अकिलतावेरकि सबाद् आबेरिन जोगयिद्।
4 बहयु बड़देद् डॊकोमलाद् अनो कन्डवाड़ेद् आन्द्र मॆनेनिद्, जे बड़देकि बड़ेत गड़हि दनाद् मॆनेनिद्।
5 उगजोताव गोहायिह् पसयेत्रोमलाह्, जांहो गोहायिह् पसयारेन अम्बकि अदो इन्द्र गोटे तॆंग़ोमलाह्।
6 डॆंगसेयुह् अकिलेन बॆदनो गोटे अन्डोमलाह्, जे बुजयुह् आग़ेन पोपड़हात क़क़िह्।
7 बोका मल बहान्ते तीरा, इकनिकि नीन अनो आग़-सबान मॆनोमलेके।
8 बुतितावेकि अकिलेद् आबेरिन आबेरकि पावे आग़त्रिद्, जे बोकारकि बोकाद् आबेरिन टगयिद्।
9 बोकार चुम्बाड़ेयेन डव्रेयनेर, जे सोहजा उगलितावेर दॆयान क़क़नेर।
10 उगलिकि क़ड़क़ेन उगलिदि से आग़िद्, अन्ते अदिकि अपोकिन ननेह् चाग्र नक़ोमलाह्।
11 डग्रहारकि अडाद् आडग़रिद्, जे सोहजा उगलितावेकि तम्बुद् तनयारिद्।
12 मलेक सहिद् आनुव्रु पावुद् एत्रलिद्, जे अदिकि ऒड़ेद् कॆयेक अड़सत्रु मॆनलिद्।
13 अलक़नो हों उगलिक दुकेद् बॆहिद् अन्ते अपोकि क़ॊक़ उगलि-सारारेद् बॆहिद्।
14 जांहो उगलितावेर तमकि चलार चोव बक्रान क़क़नेर, अन्ते एड़ु मलेर तमकि काज चोव बक्रान क़क़नेर।
15 बुजयबलोह् गोट सबान पत्यारिह् जे बुतितावेह् तंग्कि चलार पन्तेनो इयेहारले डॊकिह्।
16 अकिलतावेह् ऎज्रले डॊकिह्* अन्ते डग्रहान्ते तीरकेह् डॊकिह्, जे बोकाह् इयेहारबलो मॆन्जेकेह् गोट सबानो उम्बरि-सुम्बरि मॆनिह्।
17 तुरत तुरत रॊकारुह् बोका काजेन कुदिह्; अन्ते डग्रहा उगलितावेह् गिनारुव्रेह्*।
18 बुजयबलोर बोकान हि से तम नननेर, जे बुतितावेर आग़ेत साजयुव्रनेर।
19 बाना मलेर एड़ु मलेरि अगदु अन्ते डग्रहा मलेर दर्मिरकि दुवारिनो क़ेग़ेर।
20 कीड़वा मलेर तमकि क़ॆपोरित हों गिनारुव्रनेर, जे बीत-आवेरिक गाड़े संगालेर डॊकनेर।
21 क़ॆपोन पोद्रेयुह् पापेन कुदिह्, जे कीड़वारिन चॆंग़जुह् गाड़े एड़ुह्।
22 बाना सबान उगलेयुर एलोमलेकेर अन्दे यान्? एड़ु सबान उगलेयुरिक से चॆंग़जेद् अन्ते उगजोद् बॆहिद्।
23 गोट उमिगुमि मॆनेद् काजवाद्, जे अन्दाड़े पॆड़क़ेद् कीड़वाक हि अड़सत्रिद्।
24 अकिलतावेरकि मुकुटेद् तो आबेरकि बीतेद् से, जे बोकारकि साजयेद् बा आबेरकि बोकादि से।
25 उगजो गोहायिन पॆड़क़ुह् उजेन बाचात्रिह्, जे जांहो गोहायिन पॆड़क़ुह् टगयुह्।
26 यॆहोवान ऎलचुक अड़स्रो आस्रारेद् बॆहिद्, अन्ते अहिकि तंग़ादेरिक पतग़रेद् बॆहिद्।
27 यॆहोवान ऎलचेद् उजेन चियु जॊरेद्, अदेत मलेह् कॆयेकि अरग़ेन्ते बाचारलेह्।
28 मल गॊन्जेकि बडारेद् गा राजाकि सिञ्याड़िद्, मल गॊन्जबलोद् गा सुब्बाकि आडग़रेद्।
29 रॊकारेनो तियाति आह् गाड़े बुजयतावेह्, तुरत तुरत रॊकारिह् आह् तंग्कि बोकान एदिह्।
30 उगलिकि पटयारेद् गन्डिक उजेन चियिद्, जे कानिद् क़ोचले कित्रो ननिद्।
31 कीड़वा मलेरिन दुक्रेत्रुर आबेरिन मेन्जु गोसाञ्यिन डव्रेयनेर, जे कीड़वारिन दॆया ननुर अदिन सिञ्याड़ेत्रनेर।
32 डग्रहार तमकि बाना काजेति से टिडुव्रनेर, जे दर्मिर तमकि उगजोनो* पतग़रेन अन्डनेर।
33 बुजयुकि उगलिनो अकिलेद् बॆहु बहाद् बॆहिद्, जे बोकारि उले बॆहिद् आदि से आग़त्रिद्।
34 दर्मेद् देसिन मॆचग ननिद्, जे पापेद् इक देसिन गोटे लजिक अड़सत्रिद्।
35 राजाकि दॆयाद् अकिलताव कमक्रेक बॆहिद्, जे अहिकि रॊकेद् लजात्रु मॆचे कॊडिद्।
15
तड़तेन्ते एड़ुद् अन्ते डग्रहाद्
1 पोदक़लो अवडेकिरत्रेद् गाड़े रॊकेन हों मारयिद्, जे अड़स्रो सबाद् रॊकात्रिद्।
2 अकिलतावेरकि तड़तेद् आग़ेन मेन्जिद्, जे बोकारकि तोरोद् अकिलबलोन पुदयिद्।
3 यॆहोवाकि क़नुद् गोट जगेनो डोक्किद् एड़ु मलेरिन अन्ते डग्रहारिन एरे डॊकिद्।
4 नॆकत्रु तड़तेद् उजेन चियु मन चोवेद्, जे अदिकि डेरोद् उगलिन तुड़ग़िद्।
5 बोकाह् तम्बाकोकि सहि ननु सबान पोद्रेयिह्, जे दापयेन मॆनुह् बुतिताव मॆनिह्।
6 दर्मि मलेकि अडानो गड़हि बीतेद् बॆहिद्, जे डग्रहारकि कमयेनो काकलिदि से बॆहिद्।
7 अकिलतावेरकि तॆबोद् आग़ेन अगात्रिद्; बोकारकि उगलिद् अन्देकिद् मला।
8 डग्रहारकि ऎड़वेद् यॆहोवाक गिनार्पेद्; सोहजा उगलितावेरकि सुम्ब्रारेद् अदिक अपोकिद्।
9 डग्रहारकि चलारेद् यॆहोवाक गिनार्पेद्, दर्मेन बॆदुन आद् मड़ मॆनिद्।
10 सहि पावे अम्बकेह् बमडारुकि सजाद् सहयेन्ते कटपेद्, जे सहि ननु उकम-सबान गिनारुह् कॆयेह्।
11 कॆयपेरकि जगेद् अन्ते आडेद् यॆहोवाकि क़ननो कोलर्पेद्, तॆबे मल उगलिद् कटप कोलर्पेद् मला अन्दे यान्?
12 डव्रेयुह् तंगेन दापयुन मड़ मॆनोमलाह्, अन्ते अकिलतावेरि बहाक एकेह् मला।
13 अपोकारु उगलिद् मुद्रान अपोकेत्रिद्, जे उगलि-सारारेद् परानिन तुड़ग़िद्।
14 बुजयुकि उगलिद् आग़ेन बॆदिद्, जे बोकारकि तोरोद् अकिलबलोनि से चरारिद्।
15 दुक्रारुकि गोट दिनेद् काकलितानिद्, जे अपोकारु उगलिक गोट दिनेद् जुगा-जुगि बॊजेद्।
16 गड़हि बीतेद् अन्ते अदि संगाल उगलि-सारारेद् हों बॆहेन्ते जोका आकेद् अन्ते अदि संगाल यॆहोवान ऎलचेद् हों बॆहेद् कटप एड़ुद्।
17 ईकसित लीलरो बड़देन मॊचके बितप लपेन्ते मड़ मॆनेत चियप कोमा-गासि लपेद् कटप एड़ुद्।
18 रॊकारुह् कन्देड़ेत्रिह्; जे रॊकारोति तियाति कन्देड़ेन तमात्रिह्।
19 पन्यहाकि पावुद् अचुत बेड़यप पावुद्, जे सोहजा उगलितावेकि पावुद् राज-पावुद्।
20 अकिलताव क़देह् तम्बाकोन अपोकेत्रिह्, जे बोकाह् तॆहोन पोद्रेयिह्।
21 बोकाद् बुजयाबलो मलेक अपोकिद्, जे बुजयुह् सोहजा चलारिह्।
22 सहि ननु सबाबलो उगलेयपेद् टिडिद्, जे गाड़े सहि ननु सबान चियुरित आद् जीतयिद्।
23 मलेह् तंग्कि सहि अवडेकिरत्रेत अपोकारिह्, अन्ते सहि पहरानो अवडप सबाद् एनोपान एड़ुद्!
24 उजेकि पावुद् गा अकिलतावेरिन पिस्ति कॆयपेरकि क़ेक़लकि पावेन्ते मॆचगेक अड़सत्रिद्।
25 यॆहोवाद् दलयारुकि अडान क़ोटिद्, जे रन्डियनिकि सीमानिन बज्रेत्रिद्।
26 डग्रहारकि उगलेयेद् यॆहोवाक गिनार्पेद्, जे टडाबलोरकि सबाद् अदिक अपोकिद्।
27 आजविबलो कमयेन लालचारुह् तंग्कि अडान काकलेत्रनेर, जे गूसेन गिनारुह् उजेह्।
28 दर्मिरकि उगलिद् इकनान अवडेकिरत्रेम आञ्य उगलेयिद्, जे डग्रहारकि तोरोद् बानान पुदयिद्।
29 यॆहोवाद् डग्रहारिन्ते गॆचि डॊकिद्, जे आद् दर्मिरकि सुम्ब्रारेन मॆनिद्।
30 अलक़ु मुद्राद्* उगलिन अपोकेत्रिद्, अन्ते एड़ु सबाद् गन्डिन* एग़त्रिद्।
31 उरेतारे सहि ननु दापयेन इयेहारले मॆनुह् अकिलतावेरि मजि डॊकेह्।
32 सहि ननु सबान तुवुह् तंगेनहि पोद्रेयिह्, जे सहि ननु दापयेन मॆनुह् बुजयेन क़क़िह्।
33 यॆहोवान ऎलचेद् अकिलेन सिकात्रिद्, अन्ते मॆचग ननुव्रोति पोदक़लो उगलिताव मॆनोति बॆहिद्।
16
गोसाञ्यिद् गोटेदिन चलात्रिद्
1 उगलिकि उगलेयेद् मल बत्तेद्, जे आक्रि अवडेकिरत्रेद् यॆहोवा बहान्ते बरिद्।
2 मलेकि गोट चलारेद् अहिकि क़ननो सहि आञ्य एत्रिद्, जे यॆहोवादि से अहिकि उगलि-सबान-आदिद्।
3 निंग्कि काजेन यॆहोवाक सोपया, अन्दे से निंग्कि उगलेयपेद् पूरारेनिद्।
4 यॆहोवाद् गोटेदिन अंगेमंगे ऒड़ेक उरक़ लग्कि मेन्जयाद्, डग्रहान हों आड-दिन लग्कि मेन्जयाद्।
5 दलयारु गोटेरि यॆहोवाक गिनार्पेर; आबेर गा जरुरहि सजान्ते बाचारेर मला।
6 चॆंग़जेत अन्ते उगजोत पापेद् माप ननुव्रिद्; यॆहोवान ऎलचेत मलेर डग्रहान्ते तीरेर।
7 मलेरकि चलारेद् यॆहोवान अपोकेत्रिद् अदेनो आद् आबेरकि राडेरिन हों आबेरि गुनि पटयेत्रिद्।
8 आजविबलो मॆनु गड़हि कमयपेन्ते आजवि मॆनु जोका कमयपेद् कटप एड़ुद्।
9 मलेह् तंग्कि पावे उगलेयिह्, जे यॆहोवादि से अहिकि चलारेन लेत-लॆहारिद्।
10 राजाकि तोरोन्ते गोसाञ्यिकि अवडप सबाद् उरक़िद्, अहिकि तोरोद् सबान-आदनो एलोमलाद्।
11 आजवि तराज़ेद् अन्ते क़ोयपोद् यॆहोवाकिद्; जोलानो बॆहु गोट क़ोयपो-चाचेद् अदिकि काजेद्।
12 डग्रहान कुदेद् राजारिक गिनार्पेद्, इकनिकि राज-कन्डोद् दर्मेत बज्रारिद्।
13 दर्मि सबान पॆड़क़ुकि तॆबोद् राजारिक अपोकिद्, अन्ते सहि सबान पॆड़क़ुन आह् मड़ मॆनिह्।
14 राजाकि रॊकेद् तो कॆय-पिरिस्ताकि बराबॆरिद्, अन्ते अकिलतावेह् अहिकि रॊकेन तमात्रिह्।
15 राजाकि तोरोकि बिडयेनो उजेद् बॆहिद्, अन्ते अहिकि दॆयाद् क़ॊक़ते जड़ान पोयत्रु बादेलि चोवेद्।
16 सोनान क़क़ेन्ते अकिलेन क़क़ेद् अन्ते रुपान आदेन्ते बुजयेन क़क़ेद् एनोपान कटप एड़ुद्!
17 सोहजा उगजोतावेरकि पावुद् डग्रहान अम्बकि एड़ु पावुद्; तंग्कि चलार पन्तेनो इयेहारले डॊकुह् तंग्कि उजेन बाचात्रिह्।
18 दलयारेद् आडेक अड़सत्रिद्, अन्ते बॆडो क़ने एरेद् आडेक अड़सत्रिद्।
19 दलयारुरि गुनि लूटयप आकेन चाग्र नक़ेन्ते ऎतोरि गुनि पोदक़लो उगलित डॊकेद् कटप एड़ुद्।
20 सिकार्प सबा चोव इयेहारले डॊकुह् तनयारेह्, अन्ते यॆहोवान आस्रारुह् गाड़े एड़ुह्।
21 पद्रप अकिलतावेह् बुजयतावेह् आनुव्रिह्, अन्ते ऎम्ब पॆड़क़पेद् सिकारेन बडात्रिद्।
22 अकिलेद् इक बहानो बॆहिद् अहिक आद् उजेन चियु जॊरेद्, जे बोकारिक आबेरकि अकिलबलोदि से सजाद्।
23 अकिलतावेकि उगलिद् अहिकि पॆड़क़पेन अकिलतानि ननिद्, अन्ते आह् तंग्कि अवडप सबानो सिकारेन बडात्रिह्।
24 ऎम्ब सबाद् तेनि अड़पा चोवेद्, आद् उगलिक ऎम्बेद् अन्ते गन्डिन नॆकत्रु मन्दरुद्।
25 मलेक सहिद् आनुव्रु पावुद् एत्रलिद्, जे अदिकि ऒड़ेद् कॆयेक अड़सत्रु मॆनलिद्।
26 काजेन कुदुकि कीड़ेद् अहिन काजेन कुदत्रिद्, अहिकि तोरोद् अहिन ककड़ारिद्।
27 काजबलोह् डग्रहान उगलेयिह्, अहिकि पॆड़क़प सबाद् क़ोसु चिच चोवेद्।
28 डेरो उगलितावेह् कन्देड़ेत्रिह्, अन्ते ननेरि पन्तेनो क़ेन क़ावुह् एड़ु संगालेरिन हों जुदा ननिद्।
29 डपटाद् तंग क़ॆपोन टगयिह्, अन्ते अहिन डग्रहा पावनो चलात्रिह्।
30 तंग्कि क़ने ऎस्वुह् डेरो सबान उगलेयिह्; तॆबोन मॊक़ुह् डग्रहान कुदिह्।
31 क़न्जप तलिद् बिडयेकि मुकुटेद्, आद् गा दर्मि उजेनो मॆनु बेरनिद्।
32 बड़येन्ते पोदक़लो उगलितावेह् से कटप एड़ु मलेह्; सहरेन क़ोलग़रो ननुन्ते तंग्कि रॊकेन क़ोलग़र ननुहि से कटप एड़ु मलेह्।
33 मलेर चिटिन बिच्रनेर जे अवडेकिरत्रेद् यॆहोवान्ते हि से बरिद्।
17
यॆहोवाद् नमकि उगलेयेन टाकचकिद् टुन्डिद्
1 कन्देड़ारु अडाकि निन्दप एड़ु बॊजेन लपेन्ते पटयारले अम-जागुद् कटप एड़ुद्।
2 अकिलताव कमक्रेह् मालिकेकि लजात्रु तंग़ादेन राज ननेह्, अन्ते अडा मलेरिन्ते ओर्ते चोव बीतेन्ते बक्रान क़क़ेह्।
3 अतुनो रुपान अन्ते चिचनो सोनान टाकयनेर, जे यॆहोवादि से मल उगलिन टाकयिद्।
4 बानान कुदुह् डग्रहा तॆबोकि पॆड़क़प सबान मॆनिह्, अन्ते पसयेत्रुह् बाना तड़तेकि अवडप सबाक क़ॆदवे तॆयिह्।
5 दुकतारिन डव्रेयुह् आबेरिन मेन्जु गोसाञ्यिनि डॆंगसेयिह्; ननेरकि दुकेन टुन्डकेह् अपोकारुह् सजान्ते बाचारेह् मला।
6 बॆडवोरिक आबेरिक नति-जालिर मुकुट चोवेर, क़देरकि सिञ्याड़िद् आबेरकि तम्बाकोरि से।
7 बॆड बॆडो सबाद् बोकाक अके मलाद्, टगयु सबाद् सरदारेक अदो कटप सहि मलाद्।
8 गूसेन चियुक आद् अहिकि क़नुक गुनि-चाच चोवेद्, अन्ते आह् इकोन्नो गोटे एकिह् अनो अहिकि काजेद् पूरारिद्।
9 ननेरकि एलपेन माप ननुह् मड़ मॆनेन बॆदिह्, जे एलपेन नन्दु उगलेयुह् संगालेरिन हों क़ाड़ेह्।
10 बोका मलेन सवोन्द केप सटयेन्ते अकिलतावेन केपोन्द दापयेद् कटप काजवाद्।
11 डग्रहा मलेह् उमड़ारोति से उगलेयिह्, जे अहिन सजा ननोति डपटा चाक्रियाह् तॆयुव्रेह्।
12 तंग्कि मक़ुन ऎवत्रप ऎजु गुनि जिम्र नक़ेद् तंग्कि बोकानो चरयु बोका मल गुनि जिम्र नक़ेन्ते कटप एड़ुद्।
13 एड़ु काज बक्रा डग्रहान किरत्रिह् अहिकि अडान्ते डग्रहाद् ऎड़ारेनि मलाद्।
14 कन्देड़ेकि बीन्डेद् अम-टोपय चोवेद्, अनि कन्देड़ेद् बीन्डग़र अगदुहि अदे तमात्रा।
15 डग्रहा मलेन दर्मि ननु अन्ते दर्मि मलेक सजा उकमेन चियु आ इव्रेर यॆहोवाक गिनार्पेर।
16 अकिलेन क़ेग़ोति बोका मलेकि टॆटुनो टका बॆहनो गोटे इन्दरु काजेद्? अहिक गा सिकारोति उगलिद् मला।
17 संगालेह् गोट पहरानो मड़ मॆनिह्, अन्ते काकलिनो सगाबेयोति से उन्डग़लेर डॊकनेर।
18 बुजयाबलोहि से ननेकि दारे लग्केह् क़दक़ोडकेह् कबुलार्पे मॆनिह्।
19 एलपेन मड़ मॆनुह् कन्देड़ेन मड़ मॆनिह्; दलयारले पॆड़क़ुह् काकलिन अड़सत्रिह्*।
20 डेरो उगलितावेह् तनयारोमलाह्, अन्ते चॊको तड़तेतावेह् दुकेनो उट्रेह्।
21 बोकाह् क़देकि तम्बाकोह् उगलि-सारारिह्, अन्ते बोकाकि तम्बाकोक अपोकिद् मला।
22 अपोकारु उगलिद् नॆकत्रु मन्दरुद्, जे तुड़ग़रो परानिद् क़ोचले हों क़ायत्रिद्।
23 डग्रहाह् क़लवो गूसेन ईन्ज्रकेह् आजवि पावे बदलेयिह्।
24 बुजयु मलेह् अकिल बजेहि से क़ने तॆयिह्, जे बोकाकि क़नुद् चारा-कूटि गुरारिद्।
25 अकिलबलो क़देह् तम्बाकोन उगलि-सारात्रिह्, अन्ते तॆहोन क़ड़क़ ननिह्।
26 टडाबलो मलेन डन्डयेद् बा सिञ्याड़ मलेरिन आबेरकि सोहजा उगलि लग्कि कोड़ात बजेद् हों सहिद् मला।
27 आग़ु मलेह् तंग्कि सबान क़ोलग़रनो ओजिह्, अन्ते बुजयुह् जिन्न् क़ॆरग़िह्।
28 पॆड़क़ाबलो डॊकनो बोकाह् हों अकिलतावेह् आनुव्रिह्, तंग्कि तोरोन मुचुह् अकिलतावेह् आनुव्रिह्।
18
अकिलेद् अन्ते बोकाद्
1 ननेरि गुनि बिरग़र डॊकोमलाह् आह् तंग्कि मड़ चोव कुदोति उगलेयिह्, सहिद् आनु दिनानेकि उज-अकिलेन डग्रेयिद्।
2 अकिलतावेह् बुजयनो अपोकारोमलाह्, जे तंग्कि उगलि बागु सबान एत्रनो हि से अपोकारिह्।
3 डग्रहा मलनो लजिद् हों मॆनिद्, उरमतबलो मॆननो लजारेद् हों मॆनिद्।
4 मलेकि तोरो-सबाद् क़ोन्ड समुद्रे चोवेद्, अकिलेकि जॊरेद् बसारु नदि चोवेद्।
5 कसुरतावेन पकि मॆनेद् बा सबान-आदनो टडाबलोन आजविन क़क़ेन्ते चिलेद् सहिद् मला।
6 बोकाकि तॆबोद् कन्देड़ेत्रिद्, अन्ते बोकाकि तोरोद् कोड़ात बजेन निनयारेयिद्।
7 अहिकि तोरोदि से अहिक आडेद्, अन्ते अहिकि तॆबोद् अहिकि उजेक अरग़ेद्।
8 ननेरि पन्तेनो क़ेन क़ावप सबाद् एड़े एड़ु बॊजेन लप चोवेद्, आद् गा गन्डिकि उलतेनो ऎतकिद् एकिद्।
9 तंग्कि काजेनो पन्यहा मॆनुह् आडुकि तंगडोह्।
10 यॆहोवाकि नामिद् बजेर मटेद्, दर्मिह् अदिक बोंग़ कोरचकेह् एड़ुक़नि डॊकिह्।
11 बीत-आवेकि बीतेद् अहिक बजेर सहरेद्, आद् अहिकि उगलेयेनो मॆचग दॆवालि चोवेद्।
12 आडग़र अगदु मल उगलिद् दलयारिद्, जे सिञ्याड़ि अगदु पोदक़लो उगलिद्।
13 मॆनेन्ते अगदु अवडेकिरत्रुक आद् बोकाद् अन्ते अहिक लजिद्।
14 मल परानिद् चॊटेन सहयिद्, जे तुड़ग़रो परानिन नेद् सहयोति पारयिद्?
15 अकिलतावेकि उगलिद् आग़ेन क़क़त्रिद्; अन्ते आग़ु मलेकि क़ॆदवुद् आग़ेन बॆदिद्।
16 अन्दाड़े चियपेन चियुक आद् पावे डम्बड़ेत्रिद्; आद् अहिन बॆडो मलेरि बहाक अड़सत्रिद्।
17 सबान क़चोति एकनो अगदु पॆड़क़ुह् अहिकि राडेह् बरचकेह् अहिन कॊनचले टाकयिह् अमट दर्मिह् चोव एत्रिह्।
18 चिटिन बिच्रेद् कन्देड़ेन तोक़त्रिद् अन्ते बड़ताव राडेरिन क़ाड़िद्।
19 तंग्कि बयाड़ेन सगारा, आह् निंगे बजेर सहर चोव मॆनेह्, नीन अहि गुनि कन्देड़ेरेन तानि, आह् तंग्कि दुवारिन मुचेह्।
20 मलेकि कोचोद् अहिकि तोरोकि क़न्जपेत उड़दिद्, आह् तंग्कि तॆबोकि क़ोयपेत उड़दिह्।
21 उजेद् अन्ते कॆयेद् तड़तेकि बड़ेनो बॆहिद्, अन्ते अदे मड़ मॆनुर अदिकि क़न्जपेन मॊक़ेर।
22 डानिन अन्डुह् एडु आकेन अन्डिह्, अन्ते यॆहोवा बहान्ते दॆयान हों क़क़िह्।
23 कीड़वाह् केवेजारले क़ेग़िह्, जे बीत-आवेह् अड़स्रो उगलित अवडेकिरत्रिह्।
24 इकेक गाड़े संगालेर डॊकनेर आह् आडग़रलेह्, जे उन्डग़लेरिन्ते कटकेर संगालेर डॊकनेर।
19
1 चॊको तॆबोताव बोकान्ते सोहजा उगलिताव कीड़वाहि से कटप एड़ु मलेह्।
2 आग़ाबलो इन्द्र गोटे कुदोति उगलेयेद् एड़ु मलाद्, अड़क़ा-दड़क़ा चरयुह् पावे ऎवजिह्।
3 मलेह् तंग्कि अकिलबलोति से तंग्कि उजेन डग्रेयिह्, अन्ते गोटे आह् यॆहोवा पन्तेनो रॊकारले टेन्डिह्।
4 बीतेद् गाड़े संगालेरिन तुन्ग़िद्, जे कीड़वाकि ओर्तक़दि संगाले हों अहिन अम्बकेह् तीरिह्।
5 जांहो गोहायिह् सजान्ते बाचारेह् मला, अन्ते पसयेत्रु गोहायि हों बाचारेह् मला।
6 नॆकुत मलेकि दॆयान क़क़ोति गाड़ेर बॆदनेर; अन्दाड़े चियपेन चियुरिक गोटेरि संगालेर।
7 कीड़वान अहि उन्डग़लेर हों गिनारनेर, तॆबे अहिकि संगालेर अहिन्ते एनोपान गॆचि मॆनलेर! आह् आबेरकि सगार लग्केह् केवेजारिह् जे आबेर अहिन्ते बोंग़ एकनेर।
8 अकिलेन क़क़िह् आह् तंगेनहि मड़ मॆनिह्; बुजयेन जोगयुह् तनयारिह्।
9 जांहो गोहायिह् सजान्ते बाचारेह् मला, अन्ते पसयेत्रु आडग़रेह्।
10 अकिलबलोह् सिञ्याड़ उज लग्केह् जोकेरे मलाह्, सरदारेरिन राज ननेद् क़ेग़प-कमक्र लग्कि एनोपान जोकेरेद् मला!
11 एड़ु बुजयु मलेह् रॊकारोति पन्यहाह्, अन्ते एलपेन माप ननेद् अहिक बिडयेद्।
12 राजाकि रॊकेद् कोसेकि निरक़ चोवेद्, जे अहिकि दॆयाद् गासि मॆचे पोयु सित्रि चोवेद्।
13 बोका क़देत तम्बाकोक गड़हि दुकेद्, डानिकि कन्देड़ेद् तमारबलो जरक़ु जड़ा-अम चोवेद्।
14 मलेह् अडान अन्ते बीतेन तॆहो-तम्बाकोरिन्ते क़क़ोति पारयलेह्, जे बुजयु डानिद् यॆहोवा बहान्ते बरु अन्दाड़े चियपेद्।
15 पन्यहा मॆनेद् मलेन क़नक़ेद् बरु ओंगिद्, काजबलो डॊकुह् कीड़वारकेह् दुक्रारेह्।
16 उकम चोव चलारुह् तंगेन जोगयिह्, यॆहोवाकि पावे पोद्रेयुह् आडग़रेह्।
17 कीड़वान चॆंग़जुह् यॆहोवाक दारेन चिय चोवेह्, अहिकि चियपेन आद् किरत्रेनिद्।
18 अदो आस्रार बॆह अमट निंग़ादेक सहि ननु सजान चिया, अन्ते गोटे अहिन पिटोति चोयोमा।
19 गड़हि रॊकारुह् सजा उकमेन क़क़ेह्, नीन अहिन चोग़ने तानि, निंगे अन्देके नन्दु नन्दु कुदोति बॆहिद्।
20 ऒड़ेनो नीन अकिलताव मॆनले अदिक, सहि ननु सबान मॆन्जेके उकमेन ईन्ज्रा।
21 मल उगलिकि उगलेयेद् गड़ गाड़ेद्, जे यॆहोवाकि उगलेयेदि से पूरारिद्।
22 उगजोताव मॆनेदि से मलनो बॆहु उगलि मड़ेद्, अन्ते कीड़वा मॆनेदि से कटप एड़ुद्।*
23 यॆहोवान ऎलचेद् उज बागुद्; अन्देके चलारुह् उड़चकेह् डॊकिह् अन्ते डग्रहाद् अहिन अड़सोमलाद्।
24 पन्यहाह् तंग्कि टॆटुन तारिनो कीदकेह् अदे तंग्कि तोरोक ओयोति हों पन्य पनयरिह्।
25 डव्रेयुन बजा, अदे टुन्डु आग़ाबलोह् बुजयेन सिकारेह्, आग़ुमलेन दापया अन्दे से आह् अदो आग़ेन क़क़ेह्।
26 तम्बाकोन डपटान कुदकेह् तॆहोन अक्रुह् उरमतबलो अन्ते लजात्रु क़देह्।
27 ओ ऎंग़ादे, सहि ननु सबान मॆनेन अम्बने तानि नीन आग़ सबान्ते अरबराने।
28 काजबलो गोहायिन चियुह् आजवि सबान डव्रेयिह्, अन्ते डग्रहाकि तोरोद् बानान नुन्ग़िद्।
29 डव्रेयुरिक सजा-उकमेदि, अन्ते बोकारिक क़ॊक़ेक कोड़ात बजेदि से ओरयार्पेद्।
20
अदो कहावतेद्
1 अंगूर-रसेद् डव्रेयिद्, टडिद् गॊगि ननिद्, अन्ते नेह् गोटे अदेत बमडारिह् आह् अकिलतावमलाह्।
2 राजाकि ऎलच-कॊरो रॊकेद् कोसेकि निरक़ चोवेद्, अहिन रॊकेत्रु इकेह् गोटे तंग्कि उजेनि से आडिह्।
3 कन्देड़ेन्ते तीरके डॊकेद् मलेक सिञ्याड़िद्, जे ओर्तोनोन्द बोकाह् कन्देड़ेरोति ओरयार्पेह्।
4 पन्यहा मलेह् सहि जॊगेनो बहयोमलाह्, क़ोय पहराद् अड़सनो आह् बॆदनो गोटे अहिक इन्द्र गोटे क़क़ुव्रेनिद् मला।
5 मल उगलिकि उगलेयेद् क़ोन्डे कुवा-अम चोवेद्, जे बुजयु मलेह् अदे मुलग़ेह्।
6 गाड़ेर तमकि दॆयान मॆन्त्र कुदनेर, जे आस्रार जोकेरेन नेद् अन्डोति पारयिद्?
7 दर्मि मलेह् तंग्कि उगजोनो चलारिह् अन्ते अदि क़ॊक़ अहिकि क़देर हों गाड़े एड़ुर।
8 सबान-आद कन्डोनो ओकु राजाह् तंग्कि क़नेति से गोट चोव डग्रहान अदानेयिह्।
9 ऎंग्कि उगलिन सप्पा ननकेन, एन ऎंग्कि पापेन्ते पाक मॆन्जेकेन आञ्य नेरेह् अवडोति पारयिह्?
10 जुद-जुदा क़ोयपोद् अन्ते जुद-जुदा तराज़ेद् आ एन्डिसेद् यॆहोवाक गिनार्पेद्।
11 मक़ेह् हों तंग्कि काजेद् सप्पाद् अन्ते सहिद् अदे तंग्कि चलारेत आग़त्रिह्।
12 मॆनु क़ॆदवे अन्ते टुन्डु क़ने आ एन्डिसेन यॆहोवादि से मेन्जयाद्।
13 क़न्द्र डॊकेन मड़ मॆनोमा, मलातानि कीड़वा मॆनेह्; ऎज्रले डॊका अन्दे से निंगे गड़हि लपेद् क़क़ुव्रेनिद्।
14 आकेन क़ेग़ुह् एड़ु मलाद्! एड़ु मलाद्! आनिह्, क़ेग़ क़ॊक़ एन एड़ुहि क़ेग़क़ेन आञ्य दलयारिह्।
15 सोना अन्ते गड़हि महंगा मोति हों बॆहिद्, जे अकिलतानि सबादि से कटप महंगा साजेद्।
16 क़ॆपोकि दारे लग्कि क़दक़ोडयाह् अहिकि अंगान हों ओया; परि-क़ॆपोन क़दक़ोडप लग्के अदे बॆहत्रा।
17 मलेक टगयेत क़क़प लपेद् ऎम्बेद्, जे क़ॊक़बजे आद् अहिकि तोरोनो गंगटित निन्दप चोव मॆनेनिद्।
18 सबा-कता उगलेयपेद् बज्रारिद्, एड़ु अगवेत्र सबान मॆन्जेके लड़ायि मॆना।
19 ननेरि पन्तेनो क़ेन क़ावुह् नुडग़र्प सबान एत्रिह्, अनि गड़हि पॆड़क़ु गुनि बिरग़र नक़ोमा।
20 तॆहोन अन्ते तम्बाकोन सरापेयुकि चिराकिद् गड़हि ऊक़ेनो कॆयेनिद्।
21 बीन्डेनो दड़ेपड़े क़क़प बीतेद् ऒड़ेनो आसिक ननुव्रोति मलाद्।
22 डग्रहा बक्रा डग्रहान किरत्रेन आनोमा, यॆहोवाकि पावे एरे डॊका, आदि से निंगेन बाचात्रेनिद्।
23 जांहो क़ोयपोद् यॆहोवाक गिनार्पेद्, अन्ते टगयु तराज़ेद् एड़ु मलाद्।
24 यॆहोवाति से मलेरकि चरयेद् टहरार्पेद्, तॆबे मलेह् तंग्कि पावे इकनाञ्य आग़ोति पारयिह्?
25 उगलेयाबलो ईद् गोसाञ्यिक चियुव्रपेद् आनके क़दक़ोड क़ॊक़ अदि पन्तेनो उगलिन बदलेयेद् मलेक अरग़ चोवेद्।
26 अकिलताव राजाह् डग्रहारिन अदानेयिह्, अन्ते आबेरि मॆचे चकान चलात्रकेह् सजा ननिह्।
27 मल परानिद् यॆहोवाकि चियप चिराकिद्, आद् उलतेकि गोटेनि टाकचकिद् टुन्डिद्।
28 चॆंग़जेद् अन्ते उगजोद् राजान सम्बलेयिद्, आह् मड़ मॆनेत तंग्कि राज-कन्डोन क़ॆमडिद्।
29 दंगड़ियारकि बड़ेदि से आबेरकि सिञ्याड़िद्, जे बुडोरकि क़न्जप तलिदि से आबेरकि बिडयेद्।
30 बजेद् अन्ते गायिद् डग्रहा मलेन सहि ननिद्, अन्ते कोड़ात बजेद् अहिन उरेतारे सप्पा ननिद्।
21
उजेद् अन्ते चलारेद्
1 राजाकि उगलिद् यॆहोवाकि टॆटुनो अम-जॊरे चोव बॆहिद्, अदे आद् तंग्कि मड़ चोव गुरात्रिद्।
2 मलेकि गोट चलारेद् अहिकि क़ननो सहिद् आञ्य एत्रिद्, जे यॆहोवाद् अहिकि उगलिन क़ोजकिद् टुन्डिद्।
3 जानवरेन मॊचके ऎड़वेन्ते दर्मेन अन्ते आजविन कुदेदि से यॆहोवाक अपोकिद्।
4 बॆडो क़ने एरेद् अन्ते दलयारु उगलिताव डग्रहारकि चिराकिद् पापेदि बरु।
5 चाड़ेकि उगलेयेद् बीतेक जरुरहि अड़सत्रिद्, जे अड़क़-दड़क़ चलारुह् कीड़वा मॆनिह्।
6 पसयेत्रु तड़तेत कमयप बीतेद् मोग़े चोव उडयारिद्, अन्ते आद् कॆयेकि अरग़ेद्।
7 डग्रहार आजविन कुदोति अम्बनेर आ लग्केर आबेरकि डपटादि से आबेरिन बन्देकि ओयिद्।
8 टडातावेकि पावुद् डेरोद्, जे टडाबलोकि चलारेद् सहिद्।
9 कन्देड़ेरु डानि संगाल अडा उले डॊकेन्ते अडाकि टूञ्येनो ओकेद् कटप एड़ुद्।
10 डग्रहाकि उगलिद् डग्रहान कुदोति से मड़ेद्, अहिकि क़ॆपोरिक अहि क़ननो दॆयाद् मला।
11 डव्रेयुन सजा नननो आग़ाबलोह् अकिलताव मॆनिह्, अकिलतावेरिन सिकात्रनो आबेर अदो अकिलताव मॆनेर।
12 दर्मि गोसाञ्यिद् डग्रहारकि अडान क़ने पॆतेकिद् टुन्डिद्, आद् डग्रहान ऒन्देकिद् आडिद्।
13 कीड़वाकि कूक्रेन मॆनोति तंग्कि क़ॆदवे मुचिह् आह् कूक्रकेह् केवेजारेनो नेह् गोटे मॆनेह् मला।
14 क़लवो चियुव्रप बक्सीसेद् रॊकेन एग़त्रिद्, दोड़ानो बॆहु नुडग़र्प गूसेद् रॊकेन अम्बत्रिद्।
15 आजविन कुदेद् दर्मि मलेक अपोकिद्, जे आद् डग्रहान कुदुरिक आडग़रेद्।
16 बुजयु पावे अम्बकेह् चलारु मलेह् कॆयपेरकि तुन्ग़रेनो बिरग़रेह्।
17 नेह् गोटे अलक़े केलार-सुकेकि उजेन मड़ मॆनिह् आह् कीड़वा मॆनेह्, नेह् गोटे अंगूर-रसेन अन्ते एड़ु लपेन मड़ मॆनिह् आह् तनयारेह् मला।
18 दर्मि मल लग्केह् डग्रहा मलेहि से, अन्ते सोहजा उगलिताव मल लग्केह् उगजोबलो मलेहि से चरे मॆनिह्।
19 कन्देड़ेरु अन्ते रॊकारु डानि संगाल डॊकेन्ते पन्त्र क़ेक़लनो डॊकेद् कटप एड़ुद्।
20 अकिलतावेकि अडानो बीतेद् अन्ते इसग़नुद् बॆहिद्, जे बोकाह् तंग्कि आकेन क़क़ तुरत कर्च नन ओंगिह्।
21 दर्मेन अन्ते दॆयान बॆदिह् आह् उजेन, दर्मेन*, अन्ते सिञ्याड़िन क़क़ेह्।
22 अकिलतावेह् सिपाहिरित निन्दप सहर मॆचे चोयेह्, अन्ते मलेर आस्रारयार आ मॆचग-मटेन क़ोटेह्।
23 तंग्कि तोरोन अन्ते तड़तेन जोगयुह् तंगेनहि काकलिन्ते बाचात्रेह्।
24 दलयारिह् अन्ते बॆडो क़ने एरिह् आह् डॆंगसेयुह् आनुव्रिह्; आह् रॊकारले अन्ते सेकि मॆनले चलारिह्।
25 पन्यहाकि टॆटुद् काजेन कुदोति अम्बिह् आ लग्कि अहिकि मड़ेदि से अहिन पिटिद्।
26 आह् दिनाने लालचार डॊकिह्, जे दर्मि मलेह् नॆकुत उगलित चियिह्।
27 डग्रहारकि ऎड़वेद् गिनार्पेद्, अदे बाना उगलित चियप ऎड़वेद् एनोपान कटप गिनार्पेद्।
28 जांहो गोहायिन चियुह् आडग़रेह्, जे क़ॆदवे तॆयेकेह् मॆनुह् जुगेक पॆड़क़ोति जोकेरे मॆनेह्।
29 डग्रहाह् तंग्कि मुद्रान अड़स्रो ननिह्, जे सोहजा उगलितावेह् तंग्कि पावे बज्रेत्रिह्।
30 अकिलेद्, बा बुजयेद्, बा सबा-कता मॆनेद् हों यॆहोवाकि विरुदनो बॆहोति पोलिद्।
31 गोड़ोद् गा लड़ायि-दिन लग्कि ओरयेत्रुव्रिद्, जे जीतयेद् यॆहोवा बहान्ते हि से मॆनिद्।
22
1 गाड़े बीतेन कटके एड़ु नामिदि से आदोति जोकेरेद्, अन्ते रुपान अन्ते सोनान कटके दॆयादि से आदोति जोकेरेद्।
2 बीत-आव अन्ते कीड़वा मजि ई सबाद् बराबॆरिद्; आबेर गोटेरिन मेन्जुद् यॆहोवादि से।
3 बुतितावेह् ऎलच-कॊरोन टुन्डकेह् नुडग़रिह्, जे आग़ाबलोह् अगवारकेह् अदेत दुक्रारिह्।
4 पोदक़लो उगलि अन्ते यॆहोवान ऎलचेकि बक्राद् बीतेद्, सिञ्याड़िद्, अन्ते उजेद्।
5 डेरो उगलितावेकि पावनो अचुद् अन्ते अरग़ेद् बॆहिद्, तंग्कि परानिन जोगयुह् आव आवेन्ते गॆचि तीरेह्।
6 मक़ेन सहि पावे चलारोति सिकात्रा, अन्ते आह् पचगेनो हों आ दसतुरेन अम्बेह् मला।
7 बीत-आवेह् दुकतान राज ननिह्, दारेन ईन्ज्रुह् दारेन चियुकि क़ेग़प-कमक्रेह्।
8 डग्रहान चागुह् काकलिन क़ोयेह्, अहिकि रॊकेकि बजेद् आन्द्र मॆनेनिद्।
9 चॆंग़जतावेह् आसिकेन क़क़िह्, आह् गा तंग्कि लपेन कीड़वा गुनि चाग्र नक़िह्।
10 डव्रेयुन अक्र ओत्रा अन्दे से बजे नक़ेद् तमारिद्, कन्देड़ेद् अन्ते लजिद् अम्बग़रिद्।
11 सप्पा उगलित मड़ मॆनु अन्ते दॆयातानि सबान पॆड़क़ुक राजा हों संगाले मॆनेह्।
12 यॆहोवाकि क़नुद् आग़ेन जोगयिद्, जे आद् उगजोबलोरकि सबान अरबेत्रिद्।
13 दुवारिनो कोसेद् डॊकिद्, उरक़नो एन पावनो पिटुव्रेन आञ्य पन्यहाह् अवडिह्।
14 पतुरयाकि तोरोद् क़ोन्डो दरिद्; यॆहोवाकि रॊकेकि जोकेरेह् अदिनो उट्रिह्।
15 मक़ेकि उगलिनो बोकाद् असग़रकिद् बॆहिद् बरु, जे सहि ननु सजाकि पिनुद् अदे अहिन्ते गॆचिक ओत्रिद्।
16 तंगेन तनयेत्रोति लग्केह् कीड़वान दुक्रेत्रुह् अन्ते बीत-आवेक आकेन चियुह् तानहि कीड़वा मॆनेह्।
अकिलतानि सबाद्
17 निंग्कि क़ॆदवे तॆयेके अकिलतावेरकि सबान मॆना, अन्ते ऎंग्कि सिकात्रप सबान निंग्कि उगलिनो ओजा।
18 आव आवेन गा निंगेनो ओजके जक्रो मॆननो निंग्कि तॆबो पावे मॆन्त्रनो निंगे अपोकारेद्।
19 नीन यॆहोवानि से आस्रारले अदिक, एन ईव ईवेन इने निंगेन, ओंओं निंगेनि, आग़त्रिन।
20 उगजोद् अन्ते आस्रार जोकेरे सबाद् अदे एन निंगेन एदलेन अन्ते नीन निंगेन तॆयुरिन उगजो सबान अवडेकिरत्रले अदिक,
21 सहि ननु एड़ु सबा अन्ते आग़ पन्तेनो डेड कॊड़िन्डा ओत सबान एन निंगेन कुरकलेकेन अन्दे यान्?
22 कीड़वाह् आनकेह् कीड़वान क़लोमा, दुक्रारु मलेन सबान-आद अडानो दुक्रेत्रोमा।
23 यॆहोवाद् गा आबेरकि सबान सोहजेत्रिद् अन्ते आबेरकि उजेन बचोति उगलेयुरकि उजेन बचेनिद्।
24 गड़हि रॊकारुकि संगाले मॆनोमा, तुरत तुरत रॊकारु गुनि चलारोमा।
25 मलातानि, नीन अहिकि चलारेन सिकारले अन्ते निंगेन हि अरग़ेनो अरग़त्रले।
26 ननेरि लग्के क़दक़ोडके आबेरकि दारेकि क़दक़ोडपे मॆनोमा।
27 आ दारेन मूजोति निंग बहानो इन्द्र गोटे मलाद् तानि, नीन कॊडने आ अटपोन हों आह् ओयेह् बरु।
28 निंग्कि बॆडवोर आबेरकि बीत लग्केर टहरेत्रप मुन्दोति सीमान बदलेयोमा।
29 तंग्कि काजेनो बाड़िताव मॆनुन नीन टेन्डने यान्? आह् सादारन मलेरि मजि मला, जे राजारि मजि डॊकेह्।
23
1 नीन सरदार संगाल लपोति ओकनो निंग अगदु कीदपेन* क़ने तॆयेके टुन्डा।
2 नीन दकलहा तानि, निंग्कि तॊंड़ेनो चुरिन कीदा।
3 आ सरदारेकि एड़े एड़ु लपेन लालचारोमा; आव आवेद् गा टगयप लपेद्।
4 बीत-आव मॆनोति उमिगुमि मॆनोमा, निंग्कि उगलिन अदेनोहि तॆयोमा।
5 आ बीतेन टुन्डने, आद् गा अदो बॆहोमलाद्, आद् गा उक़ाब चोव पकड़ान तंगे मेन्जेकिद् मॆरग़ बजे उडयार एकिद्।
6 सुम्बड़ाकि लपेन लपोमा, अहिकि एड़े एड़ु लपेन लालचारोमा।
7 इकनिकि आह् हरदम कर्च पन्तेनो हि उगलेच डॊकिद्; आह् निंगेन लपा, ऒना आननो गोटे आह् अन्देके उगलेचकेह् अवडोमलाह्।
8 नीन लपके आ जोका लपेन हों पुत्रेने अन्ते नीन निंग्कि अपोकेत्रु सबान हों उरया-दुरया ननेने।
9 बोका मलेकि क़ॆदविक अड़स चोव पॆड़क़ोमा, आह् निंग्कि सबाकि अकिलेन पोद्रेयेह् दूरेहि।
10 मुन्दोति सीमान बदलेयोमा बा इन्ज-क़देरकि केतेन बचोमा।
11 आबेरकि चोग़ु यॆहोवाद् गा बड़तानिद्, आद् निंग गुनि आबेरि लग्कि सबान क़चेनिद्।
12 निंग्कि उगलिन सहि ननु सबा बजे अन्ते निंग्कि क़ॆदवे आग़ेकि सबा बजे तॆया।
13 निंग्कि मक़ेन सजा ननके सहि ननोति अम्बोमा, नीन अहिन पिनेत बजने तानि, आह् कॆयेह् मला।
14 नीन अहिन पिनेत बजने अदेत नीन अहिकि उजेन कॆयपेरकि क़ेक़लेन्ते बाचात्रेने बरु।
15 ओ ऎंग़ादे, निंग्कि उगलिद् अकिलतानिद् तानि, ऎंग्कि उगलिद् हों अपोकार लंगारेनिद्।
16 निंग्कि तॆबोद् सहि सबान पॆड़क़नो ऎंग्कि उलति कोन्डोद् अपोकारेनिद्।
17 निंग्कि उगलित पापिरि मॆचे कानि ओजत्रोमा, जे यॆहोवान ऎलचनो हरदम लगारले डॊका।
18 निंग्कि क़ॊक़ति उजेद् जरुरहि एड़ु मॆनेनिद्, अन्ते निंग्कि आस्रारेद् आन्द्र मॆनेनिद् मला।
19 ओ ऎंग़ादे, नीन सबान मॆन्जेके, अकिलताव मॆना, अन्ते निंग्कि उगलिन एड़ु पावे चलात्रा।
20 ओनक़ मलेरि गुनि बा माके मॊक़ु दकलहारि गुनि बिरग़रोमा।
21 इकनिकि ओनक़ुह् अन्ते दकलहाह् कीड़वा मॆनेर, अन्ते क़न्द्र डॊकेद् आबेरिन ईसग़रो लुगान चुयत्रिद्।
22 निंगेन कुन्दत्रु अब्बोकि सबान मॆना, निंग इज्जोद् पचगे मॆननो अदिन पोद्रेयोमा।
23 उगजोन क़ेग़ा, जे अदे बीसोमा, आ चोवहि अकिलेन, सहि ननु सबान अन्ते बुजयेन क़ेग़ा।
24 दर्मि मलेकि तम्बाकोह् गड़हि अपोकार लंगारेह्, अकिलताव क़देन कुन्दत्रयाह् आ तम्बाकोह् अहित अपोकारेह्।
25 निंग अब्बोह् अन्ते इज्जोद् अपोकारान्देर, निंगेन कुन्दत्रयाद् आद् अपोकार लंगारान्देद्!
26 ओ ऎंग़ादे, निंग्कि उगलिन क़टके मॆना, निंग्कि क़नुद् ऎंग पावे टुन्डान्देद्!
27 पतुरयाद् गा क़ोन्डो दरिद्, लंगवि पेलिद् चोक़ड़ो कुवाद्।
28 आद् क़लवे चोव अटेन ओक्किद् उगजोबलोरिन बडात्रिद्।
29 अय्यु! नेक दुकेद्? नेक उगलि-सारारेद्? नेक कन्देड़ेद्? नेक कुनकुनारेद्? नेक क़ेन उड़ारेद्? नेक क़न-लगेद्?
30 गड़हि पहरा अमट टडिन ओन्डे डॊकुरिक, अन्ते बिरग़र्प टडिन बॆदु ओनक़ मलेरिक दूरेहि से।
31 टडिद् क़ेसलोद् मॆननो अन्ते कटोरिनो चिकमिक्रनो नीन अदे टुन्डोमा; आद् गा जूर-जूरा ऎतिद्।
32 आक्रिनो आद् नॆरु चोव क़ोहिद् अन्ते नाग-नॆरु चोव चक़िद्।
33 निंग्कि क़नुद् परि आकेन टुन्डेनिद्, अन्ते निंग्कि उगलिद् चॊको सबान पॆड़क़ेनिद्।
34 नीन समुद्रे मजि कॊडु चोव, अन्ते बेगु समुद्रेनो एकु अम-जहाजेकि मस्तूलेनो कॊडु चोव हों मॆनेने।
35 अन्ते नीन अवडेने, ऎंगेन बजयार, जे अदेत एन नुन्जुव्रलेकेन, ऎंगेन तड़चयार जे एन अदे आग़लेकेन; एन इकोन्नो ऎज्रेन? एन अदो ऒनोति बॆदेन।
24
अकिलतावेरकि कहावतेद्
1 डग्रहा मलेरि मॆचे कानि ओजोमा, आबेरि संगाल डॊकोति हों मड़ मॆनोमा।
2 आबेरकि उगलिद् गा डपटान उगलेयिद् अन्ते आबेरकि तॆबोद् दुक्रेत्रु सबानि से पॆड़क़िद्।
3 अकिलेत अडाद् इलदुव्रिद् अन्ते बुजयेत आद् बज्रारिद्।
4 आग़ेत कोटलिद् गोट चोव कटप एड़ु अन्ते सोबाहा आकेत निन्दग़रिद्।
5 अकिलतावेह् बड़येन्ते कटप बड़तावेह्, आग़ु मलेह् बड़येन्ते कटप बड़तावेह्।
6 इकनिकि नीन एड़ु सबा-कतान मॆन्जेके लड़ायि मॆनोति पारयने, अन्ते गाड़े सबा-कतान मॆनुरित जीतयेद् क़क़ुव्रिद्।
7 बोका मलेक अकिलेद् अहि बहान्ते गड़हि मॆचगेनो बॆहिद्, आह् सबान-आद जगेनो तंग्कि तोरोन कोलोमलाह्।
8 डग्रहान कुदोति सबान ओकुह् काकलेत्रु आनुव्रिह्।
9 बोकाह् उगलेयिह् आद् पापेद्, डव्रेयुह् मलेरिक गिनार्पेह्।
10 दुक गरि नीन दोरने तानि, निंग्कि बड़ेद् अड़पेद् चेरि।
11 पिटुव्रोति बन्देके ओयुव्रुरिन चोग़ा, अन्ते कॆयोति अबडारुरिन टेकया।
12 टुन्डा, इदि पन्तेनो एन आग़ोमलेकेन आनने तानि, उगलित टाकचकि टुन्डु गोसाञ्यिद् अदे बुजारोमलाद् अन्दे यान्? निंगेन क़ापिद् आद् अदे आग़ोमलाद् अन्दे यान्? आद् मलेरिक अंगेमंगे काज चोव बक्रान किरत्रोमलाद् अन्दे यान्?
13 ओ ऎंग़ादे, तेनिन मॊक़ा, आद् गा एड़ुद् अन्ते तेनि-अड़पाकि टोपाद् निंग्कि तोरोक ऎम्बेद्।
14 आ चोवहि अकिलेन आग़ेद् हों निंगे ऎम्बेद्; नीन अदे ईन्ज्रेने तानि, आद् निंग्कि क़ॊक़ति दिनेनो सगारेनिद्, अन्ते निंग्कि आस्रारेद् आन्द्र मॆनलेनिद्।
15 ओ बाना मले, नीन दर्मि मलेकि अडान डग्रहा मल चोव अटेन-ओकोमा; अहिकि डॊक-जगेन डग्रेत्रोमा।
16 दर्मि मलेह् सत केप उट्रनो गोटे नन्दु चोयेह्, जे डग्रहार ओडकेर दुकेनो आडग़रनेर।
17 निंग्कि राडेह् उट्रिह् अदेनो अपोकार लंगारोमा, अन्ते आह् ओडनो निंग्कि उगलिद् अपोकारोमान्देद्।
18 मलातानि, यॆहोवाद् अदे टुन्डेनिद्, अन्ते आद् अदेत अपोकारेनिद् मला, अन्ते निंग्कि राडेन रॊकारेन अम्बेनिद्।
19 डग्रहारि पन्तेनो निंगेन काकलेत्रोमा, अन्ते डग्रहारिन ईकेसारोमा।
20 इकनिकि डग्रहा मलेह् एड़ु ऒड़ेक उरक़ेह् मला, बानारकि चिराकिद् कॆयेनिद्।
21 ओ ऎंग़ादे, नीन यॆहोवान अन्ते राजान ऎलचके चलारा, गॊगि मॆनुरि गुनि बिरग़रोमा।
22 इकनिकि आबेरकि आडग़रेद् अचकाहि अड़सिद्, अन्ते यॆहोवाद् अन्ते राजाह् आबेरिन आडोति पारयनेर अदे नेह् आग़िह्?
अदो अकिलतानि सबाद्
23 ईव ईवेद् हों अकिलतावेरकि कहावतेद्: मॆचतेन टुन्डके सबान-आदेद् एड़ुद् मला।
24 नेह् गोटे डग्रहान, नीन दर्मि मले आनिह् अहिन मलेर सरापेयनेर; अन्ते मल तोकार अहिन गिनारनेर।
25 जे डग्रहान दापयुर तनयारेर अन्ते एड़ु गाड़े आसिकेन हों क़क़ेर।
26 सोहजा उगलित अवडेकिरत्रेन चियुह् तॆबोनो चियप चुमक़ देनेह्।
27 अगदु दुवारिनो निंग्कि काजेन कुद ओंगा, केतेनो गोटेदिन ओरयेत्रा, क़ॊक़ निंग अडान इलदा।
28 अकबलो निंग क़ॆपोकि गोहायि मॆनोमा, अन्ते निंग्कि तॆबोत टगयोमा।
29 आह् ऎंगेन कुदयाह् आ चोवहि एन अहिन कुदेन, अहिकि कुदप काज चोव बक्रान किरत्रेन आनोमा।
30 पन्यहा मलेकि केतेन अन्ते बुजयबलो मलेकि अंगूर बगिचान हों कटकेन एक्केन।
31 टुन्डा, अदेनो अचुद् गोट जगेनो इतपे मॆन्जाद्, अदिकि क़ेक़लुद् क़व्रो-किड़ेत निन्दप मॆन्जाद्, अन्ते अदिकि दॆवालिद् क़ोट्रपे मॆन्जाद्।
32 एन अदे टुन्डकेन अदि पन्तेनो उलगेचकेन; अदे टुन्डकेन सहि ननु उकम सबान सिकारकेन।
33 अदो पहरोन्द क़न्द्रलेन, अदो जोका कूगलेन, अदो पुलोन्द दोबड़ेचकेन क़न-एग़लेन आनने यान्?
34 आनको दुकताद् अन्ते कीड़वाद् अतेरेन टटयप सिपाहि चोव निंग मॆचे उट्रेनिद् चेरि।
25
सुलेमानेकि अदो कहावतेद्
1 ईव ईवेद् यिहुदा राजाह् हिजकियाकि कोटवारेरकि टुन्ड-कुर्कप सुलेमानेकि कहावतेद्।
2 सबान नुडेद् गोसाञ्यिकि सिञ्याड़िद्, जे सबान टाकचके बुजात्रेद् राजारिक सिञ्याड़िद्।
3 मॆरग़ेकि मॆचगेन अन्ते क़ेक़लकि क़ोन्डेन टाकचके टुन्डोति पोलग़रिद् आ चोवहि राजारकि उगलिन हों टाकचके टुन्डोति पोलग़रिद्।
4 रुपान्ते कसेन ओत्रा, अन्दे से सोनारेह् मीन्जो आकेन मेन्जेह्।
5 राजा क़न-सरिन्ते डग्रहारिन ओत्रा, अन्दे से अहिकि राज-कन्डोद् दर्मेत बज्रारेनिद्।
6 राजा क़न-सरि निंगेन हि एन बॆडोन आञ्य एदोमा, बा सिञ्याड़ेरकि जगेनो इलोमा।
7 सिञ्याड़ मलेकि क़न-सरि नीन ऎतो ननुव्रेन्ते राजाह् निंगेन, मॆचग जगेक बरा, आनेदि से कटप एड़ुद्।
8 नीन टुन्डके अदि पन्तेनो सबान क़चोति दड़ेपड़े एकोमा, इकनिकि ऒड़ेनो निंग्कि क़ॆपोह् निंगेन लजात्रनो इन्द्रे कुदेने?
9 नीन निंग्कि सबान निंग्कि क़ॆपो गुनिहि से मुद्रा मुद्रि क़चा, अन्ते नन मलेकि नुडग़र्प सबान एत्रोमा।
10 मलातानि, आ सबान मॆनु इकेह् गोटे निंगेन लजारेक अड़सत्रेह्, अन्ते निंग्कि लजिद् ऒड़ेक उरक़ेनिद् मला।
11 अवडप सहि सबाद् रुपा-तारिनो कीदप सोना-क़न्जपे देनेद्।
12 मॆनोति उगलेयु मलेक अकिलेत दापचकेह् सहि ननु सबान अवडेद् सोना-अंगटि बा कटप एड़ु सोनात मेन्जप साज-बाज देनेद्।
13 क़ोय पहरानो* पलाकि पन्येद् इक चोव मॆनिद् आ चोवहि उगजोताव चाक्रियाह् हों तंगेन तॆयुरिक मॆनिह्; आह् तंग्कि मूलारकि उगलिन एग़त्रिह्।
14 चियेन आनकेह् इकोन्नो गोटे चियोमलाह् आ टगयुह् जड़ाद् पोयोमलु बादेलि अन्ते ताके चोवेह्।
15 सहयेत सरदारेकि उगलिद् हों किरत्रुव्रलिद्, अन्ते पोदक़लो सबाकि तड़तेद् क़ोचले हों तुड़ग़ोति पारयिद्।
16 नीन तेनिन अन्डने तानि, निंगे नॆकेनिद् अनोन्द दूरेहि लपा, नॆकेनिद् अदेन्ते कटके गड़हि लपने तानि, नीन अदे पुत्रेने।
17 नीन गरगरि निंग्कि क़ॆपोकि अडाक एकोमा, मलातानि आह् निंग पन्तेनो उगलिन तकारकेह् निंगेन गिनारलेह्।
18 ननेकि विरुदनो जांहो गोहायिन चियुह् लड़ायि-पिनु, तड़वारि, बा पतो चारु चोवेह्।
19 काकलि गरि उगजोबलो मलेन आस्रारेद् तुड़ग़रो पलु बा कॊड़े क़ॆड चोवेद्।
20 उगलि-सारारु लग्केह् चामेन पाड़ुह् पन्य-पहरानो अंगान कोलु चोवेह् बा गायिनो* सिरकान पुदयु चोवेह्।
21 निंग्कि राडेक जागु-कीड़ेद् तानि, अहिक लपोति लपेन चिया, अन्ते अहिक अम-कीड़े तानि, अहिक ऒनोति अमे चिया।
22 अन्देके कुदेत नीन अहिन लजारेक अड़सत्रने,* यॆहोवाद् निंगे बक्रान चियेनिद्।
23 गंगा-मोहाकि ताकेद् जड़ान पोयत्रिद् अन्ते ननेरि पन्तेनो क़ेन क़ावु तड़तेद् रॊकारु मुद्रान लॆहात्रिद्।
24 कन्देड़ेरु डानि संगाल अडा उले डॊकेन्ते अडाकि टूञ्येनो ओकेद् कटप एड़ुद्।
25 गॆचि देसिन्ते बरु एड़ु कब्रेद् अम-कीड़ेत दुक्रारु मलेक क़क़प सीत अम चोवेद्।
26 डग्रहाकि पावे दर्मि मलेह् मानयलेह् आद् क़लग़रो कुवा बा डग्रेयप अम-जॊरे चोवेद्।
27 गड़हि तेनिन लपेद् एड़ु मलाद्, तंग लग्कि गड़हि सिञ्याड़िन बॆदेद् हों एड़ु मलाद्।
28 तंगेनहि जोगारोति पोलु मलेह् क़ोटप दॆवालितानि डग्रेत्रप सहर चोवेह्।
26
बोकारि पन्तेनो
1 चिरगेनो पलाद् अन्ते क़ोय पहरानो जड़ाद् आजवि मलाद् आ चोवहि बोकाक सिञ्याड़िद् आजवि मलाद्।
2 बग्राद् उडयार कुदिद् अन्ते परसा-चिड़क़ोद् उडयार एकिद् आ चोवहि क़ेन सरापेयेद् हों इक गोटे मॆचे उट्रोमलाद्।
3 गोड़ो लग्कि कोड़ाद् गदा-गोड़ो लग्कि लगामेद्, अन्ते बोकाकि क़ॊक़ लग्कि सोटाद् आजविद्।
4 बोकान अहिकि अकिलबलो चोव अवडेकिरत्रोमा, मलातानि नीन हों अहि चोव बोका मॆनेने।
5 बोकान अहिकि अकिलबलो चोव अवडेकिरत्रोमा, मलातानि आह् तंग्कि क़ननो अकिलताव मॆनेह्।
6 बोकाकि टॆटुनो कब्रेन तॆयेद् अहिन तॆयुकि क़ॆडे हि मॊचके डपटान ऒन चोवेद्।
7 कॊड़ेकि क़ॆडुद् सोटले चरयिद् आ चोवहि बोकाकि अवडप कहावतेद् हों।
8 बोकाक सिञ्याड़िन चियेद् जुटयोनो चाचेन ऎय चोवेद्।
9 बोकाकि तोरोनो बॆहु कहावतेद् ओनक़-मलेकि टॆटुनो बॆहु अचु चोवेद्।
10 बोकान बा पावे कटके एकु मलेन* बेरनि काजेनो डॊकत्रुह् पावे कटके एकु गोटेरिन उड़ात्रु चोवेह्।
11 अलेद् तान पुत्रिद् अदे मॊक़ोति किरिद् आ चोवहि बोकाह् हों तंग्कि अकिलबलोन हि नन्दु कुदिह्।
12 तंगेनि से अकिलतावेन आनुन नीन टुन्डने यान्? आ चोव मलेन्ते बोका मलेक कटप आस्रारेद् बॆहिद्।
पन्यहारि पन्तेनो
13 पन्यहाह् अवडिह्, पावनो कोसेद् डॊकिद्, सड़केनो कोसेद् डॊकिद्।
14 दुवारिद् चूलेनो नुक्र कुदिद् आ चोवहि पन्यहाह् हों तंग्कि अटपोनो गुमार कुदिह्।
15 पन्यहा मलेह् तंग्कि टॆटुन तारिनो कीदकेह् अदे तंग्कि तोरोक ओचेके लपोति हों क़ोन्दपेह्।
16 अकिलेत अवडेकिरत्रोति पारयु सतजॆनेरिन्ते एन कटप अकिलतावेन आञ्य पन्यहाह् उगलेयिह्।
रंगो-रंगि कहावतेद्
17 तंग्कि पावे कटके एकनो ननेकि कन्देड़ेनो क़प्रुह् अलेकि क़ॆदवे दरचकेह् बन्दुह् चोवेह्।
18 क़ोसु मुन्ड्रोन अन्ते चारे क़ोड़क़त्रु बावलहा इक चोव डॊकिह् आ चोवहि,
19 तंग क़ॆपोन टगचकेह् एन मजा लग्केन अन्देकेन कुदिन आनु हों डॊकिह्।
20 कन्कु बॆहोमलनो चिचुद् कॆयिद्, ननेरि पन्तेनो क़ेन क़ावुह् डॊकोमलनो कन्देड़ेद् तमारिद्।
21 कोयलाद् लिलुरेन अन्ते कन्कुद् चिचे लगात्रले क़ोसिद् आ चोवहि काकलेत्रु कन्देड़ेत्र डॊकिह्।
22 ननेरि पन्तेनो क़ेन क़ावप सबाद् एड़े एड़ु बॊजेन लप चोवेद्, आद् गा गन्डिकि उलतेनो ऎतकिद् एकिद्।
23 ऎम्ब ऎम्ब सबान पॆड़क़ु तॆबो गुनि डग्रहा उगलिद् रुपाकि कसेत मान्डप क़जु-बान्डेकि दरि चोवेद्।
24 ईकेसारुह् तंग्कि सबात तंगेनहि नुडिह्, जे आह् तंग्कि उगलिकि टगयेत पॆड़क़िह्।
25 आह् दॆयातानि सबान पॆड़क़नो गोटे अहिन पत्यारोमा, इकनिकि अहिकि उगलिनो सत गोटा गिनार्पेद् बॆहिद्।
26 अहिकि ईकसिद् टगयले नुडकि बॆहिद् तानि गोटे, अहिकि डग्रहाद् मलेरकि बॆडो तुन्ग़रेनो एत्रुव्रेनिद्।
27 नेह् गोटे दरिन अरक़्क़ेह् मेन्जिह् आ दरिनो आह् तानहि उट्रेह्, अन्ते चाचेन ओगोड़ेत्रु मॆचेहि आ चाचेद् किरकिद् उट्रेनिद् चेरि।
28 पसयेत्रु तड़तेद् तंगेत दुक्रारुरिन गिनारिद्, अन्ते दलयात्रु तोरोद् आडेक अड़सत्रिद्।
27
1 लेले पन्तेनो दलयारोमा, नीन गा दिनोन्देद् ओन्द्रलिद् अदे आग़ोमलेके।
2 निंग्कि तोरोद् मला, जे ननेहि से निंगेन पोग़ोलेत्रान्देह्, अन्ते निंग्कि तॆबोद् मला, जे परि-मलेहि से निंगेन पोग़ोलेत्रान्देह्।
3 चाचेद् ओतेद्, अन्ते बालेद् बोजाद्, जे बोकाकि रॊकेद् ई एन्डिसेन्ते कटप ओतेद्।
4 अड़स्रो रॊकेद् डपटाद्, रॊकेद् कजे कॊडुद्, जे कानि ओज अगदु नेरेह् इलोति पारयिह्?
5 सद्रि दापयेद् नुडग़र्प मड़ मॆनेन्ते कटप एड़ुद्।
6 संगालेकि बजु गायिद् उगजोद्, जे राडेकि चियु चुमक़ेद् टगयेद्।
7 लपके उड़दपेह् तेनिन हों लपोति अम्बिह्, जे इकेक जागु-कीड़ेद् अहिक कड़क़रो लपेद् हों ऎम्बे मॆनिद्।
8 तंग्कि पदलिन्ते उरक़्क़ि चर्च कुदु बग्रा इक चोवेद् आ चोवहि तंग अडान्ते उरक़्क़ेह् चर्च कुदु मलेह् हों डॊकिह्।
9 महमहरो इसग़नुद् अन्ते दुमेनिद् उगलिन अपोकेत्रिद्, अन्ते संगालेकि अपोकिद् अहिकि एड़ु सबा-कता मॆनेन्ते मॆनिद्।
10 निंग्कि संगालेन अन्ते निंग अब्बोकि संगालेन हों अम्बोमा, निंग्कि दुक गरि निंग उन्डग़लेकि अडाक एकोमा; गॆचिनो डॊकु उन्डग़लेन्ते अटगि डॊकु क़ॆपोहि से कटप एड़ुह्।
11 ओ ऎंग़ादे, ऎंगेन डव्रेयु इकेन गोटे सहि अवडेकिरत्रलेन अदिक, नीन अकिलताव मॆन्जेके ऎंग्कि उगलिन अपोकेत्रा।
12 बुतितावेह् ऎलच-कॊरोन टुन्डकेह् नुडग़रिह्, जे आग़ाबलोह् अगवारकेह् अदेत दुक्रारिह्।
13 क़ॆपोकि दारे लग्कि क़दक़ोडयाह् अहिकि अंगान हों ओया; परि-क़ॆपोन क़दक़ोडप लग्के अदे बॆहत्रा।
14 नेह् गोटे माक़ोन्द हि चोचेकेह् तंग संगालेन बॆडो सडित अवडु आसिकेद् सरापेयेद् आनुव्रिद्।
15 जड़ा पोय दिने तमारबलो जरक़ेद् अन्ते कन्देड़ेरु डानिद् सॆहोन्देद्।
16 आ पेलिन क़ोलग़रो ननोति कुरुमुट ननुह् ताकेन क़ोलग़रो ननकेह् तंग्कि तिना टॆटुत इसग़ने दरयोति कुरुमुट ननिह्।
17 लोहाद् लोहान चकिद्; आ चोवहि मलेह् बुजयेत तंग संगालेन चकिह्।
18 डुम्बेरि मने जोगयुह् अदिकि क़न्जपेन मॊक़ेह्, अन्ते तंग मालिकेन जोगयुह् सिञ्याड़िन क़क़ेह्।
19 अमुनो टुन्डुह् तंग्कि मुद्रान हि से टुन्डिह् आ चोवहि मलेह् तंग उगलिनो तंगेनि से टुन्डिह्।
20 कॆयपेरकि क़ेक़लुद् अन्ते आडेद् इकोन्नो गोटे बरतारोमलाद्, आ चोवहि मलेरकि मड़ेद्* इकोन्नो गोटे बरतारोमलाद्।
21 रुपान चोदकत्र-अतुद् अन्ते सोनान चोदकत्र चिचुद् टाकयिद् आ चोवहि मलेह् तंग्कि पोग़ोलेति से टाकयुव्रिह्।
22 बोका मलेन ओकेड़िनो ओकेड़ि-पिनेत ऎसा इग़रनो गोटे अहिकि बोकाद् अहिन्ते ऎड़ारोमलाद्।
23 निंग्कि बेडि-गहन्डिन एड़ुहि जोगया अन्ते निंग्कि ऒयु-गहन्डिन इयेहारले डॊकत्रा।
24 बीतेद् गा जुगेक असग़रकिद् बॆहोमलाद्, बा मुकुटेद् गोट नति-जालिरि अमट बॆच एकोमलाद्।
25 गासिन क़ोयनो पुन गासि-मक़ोद् क़ोरोचिद् इतिद्, पहाड़ेकि पॊदिद् तुन्ग़ुव्रिद्।
26 बेडि-मक़ोद् निंगे लुगान चियेनिद्, अन्ते एड़े बीसके केतेन क़ेग़ेने।
27 ऎंगर्प एड़ेकि दूदेद् निंग लप लग्कि, निंग अडा मलेरकि लप लग्कि, अन्ते निंग कमक्रनिरि लग्कि हों नॆकेनिद्।
28
1 डग्रहारिन नेह् गोटे अक्र ओयोमलाह् अदेनो आबेर बोंग़नेर, जे दर्मिर कोस चोव ऎलचाबलो डॊकनेर।
2 देसनो उमड़ारनेर अदेनो गाड़े राज ननुर उरक़नेर, जे बुजयु अन्ते आग़ु राज ननुत आ देसिद् बज्रार एकिद्।
3 कीड़वारिन दुक्रेत्रु कीड़वाह्* दनान आडु गाड़े बॆडो जड़ा चोवेह्।
4 ऎयनेन मानयेन अम्बुर डग्रहारिन पोग़ोलेत्रनेर, जे ऎयनेन मानयुर आबेरकि गुनि बजे नक़नेर।
5 बाना मलेर आजविन बुजारोमलार, जे यॆहोवान बॆदुरि से गोटेदिन बुजारनेर।
6 तंग्कि पावनो डेरो चलारु बीत-आवेन्ते उगजो उगलित चलारु कीड़वाहि से कटप एड़ु मलेह्।
7 ऎयनेन मानयुह् अकिलताव क़देह्, दकलहारकि संगालेह् तम्बाकोन लजात्रिह्।
8 अकबलो सूदेन क़क़्क़ेह् तंग्कि बीतेन पोंगजत्रुह् कीड़वारिन चॆंग़जु मल लग्केह् से अदे तुन्ग़िह्।
9 ऎयनेक क़ॆदवे तॆयोमलाह् अहिकि सुम्ब्रारेद् हों गोसाञ्यिक गिनार्पेद्।
10 सोहजा उगलितावेरिन पुसयेत्रकेह् डग्रहा पावनो चलात्रुह् आह् तान अरक़्क़ेह् मेन्जयाह् आ दरिनो उट्रेह्, जे टडाबलोर एड़ु बक्रान तम ननेर।
11 बीत-आवेह् तंग क़ननो अकिलतावेह्, जे आग़ताव कीड़वा मलेह् अहिन टाकचकेह् टुन्डिह्।
12 दर्मिर जीतयनो मलेर एड़ु गाड़े मनात्रनेर, जे डग्रहार जीतचकेर चोयनो मलेर नुडग़रनेर।
13 तंग्कि पापेन नुडु नेह् गोटे तनयारेह् मला, जे अदे कबुलारकेह् अम्बिह् आह् चॆंग़जेन क़क़ेह्।
14 डग्रहान कुदोति गोट पहरा ऎलचुह्* गाड़े एड़ुह्, जे तंग्कि उगलिन अड़स्रो ननुह् दुकेनो उट्रेह्।
15 कीड़वा मलेरिन राज ननु डग्रहाह् नमग़रु कोस अन्ते लप लग्कि चर्च कुदु ऎजु चोवेह्।
16 बुजयाबलो राज ननुह् आह् गड़हि दुक्रेत्रु डपटाह्, जे अकबलो कमयेन गिनारुह् गड़हि उजेन क़क़ेह्।
17 मलेन पिटयाह् आह् तंग्कि दॊसेत दुक्रारनो आह् तंग्कि कॆय अमट बोंग़ एकु चोव मॆनेह्; अहिन नेह् गोटे सगारोमान्देह्।
18 उगजोनो चलारुह् एड़ुक़नि डॊकेह्, जे नेह् गोटे डेरो पावे चलारुह् अचकाहि दरिनो उट्रेह्।
19 तंग्कि केतेन बहचकेह् चागुह् गड़हि लपेत उड़देह्, जे काजबलो क़ॊक़ेन एड़ुह् गड़हि कीड़वात निन्दपे मॆनेह्।
20 उगजो मलेह् एड़ु गाड़े आसिकेन क़क़ेह्, जे तनयारोति दड़ेपड़े कुरुमुट ननुह् सजान्ते बाचारेह् मला।
21 मॆचतेन टुन्डके मलेरिन गड़येद् एड़ु मलाद्, अन्ते गोटे मलेह् जोका उलतपो लग्केह् हों एललेह्।
22 बॆडो क़ने एरुह् तनयारोति दड़ेपड़े कुरुमुट ननिह् अन्ते आह् तान जरुरहि कीड़वा मॆनेह् अदे आग़ोमलाह्।
23 तंग्कि तड़तेत दलयारले पॆड़क़ु मलेन्ते दापयुह् ऒड़ेनो कटप पोग़ोलेन क़क़ेह्।
24 तम्बाकोन बा तॆहोन बचकेह्, आद् गलति मला आनुह् बाना आडुकि संगालेह्।
25 लालचारु मलेह् कन्देड़ेन चोयत्रिह्, जे यॆहोवान आस्रारिह् आह् तनयारेह्।
26 तंग्कि उगलिन हि आस्रारुह् बोका मलेह्, जे अकिलेत चलारुह् एड़ुक़नि डॊकिह्।
27 कीड़वारिक चियुक इन्द्रद् गोटे अद मॆनलेनिद्, जे कीड़वारिन टुन्डनो गोटे टुन्डाबलो डॊकुह्* गड़हि सरापेयुव्रेह्।
28 डग्रहार जीतचकेर चोयनो मलेर नुडग़रनेर, जे आबेर आडग़रनो दर्मिर बडारनेर।
29
1 गरगरि दापयुव्र क़ॊक़ हों बदलेयाबलो डॊकु अड़स्रो उगलितावेह् अचकाहि नॆकुव्रबलो आडग़रेह्।
2 दर्मिर राज नननो मलेर अपोकारनेर, जे डग्रहार राज नननो मलेर निरनेर।
3 अकिलेन मड़ मॆनु मक़ेह् तम्बाकोन अपोकेत्रिह्, जे पतुरयारि गुनि संगालेयुह् बीतेन आड ओंग्रिह्।
4 आजवित राजाह् देसिन बज्रारिह्, जे गड़हि कन्दान ऊजोति बॆदुह् अदे आडिह्।
5 क़ॆपोन दलयेत्रु नेह् गोटे अहिकि क़ॆड लग्केह् अरग़-जलेन अगात्रिह्।
6 बाना मलेकि पापेनो अरग़ेद् बॆहिद्, जे दर्मि मलेह् पाड़केह् अपोकारिह्।
7 दर्मि मलेह् कीड़वारकि आजवि लग्केह् दन्देसारिह्, जे डग्रहा मलेह् अदे आग़ोति हों उगलेयोमलाह्।
8 डग्रेयुर सहरेन चिचेत क़ोसत्रनेर, जे अकिलतावेर रॊकेन अम्बत्रनेर।
9 अकिलतावेह् बोका गुनि सबान क़चनो बोकाह् रॊकारिह् अन्ते डव्रेयले अलक़िह् दूरेहि, अन्ते पटयारेद् मला।
10 मल पिटुर टडाबलो मलेन गिनारनेर, अन्ते आबेर सोहजा उगलितावेरिन पिटोति बॆदेर।
11 बोकाह् तंग्कि रॊकेन सद्रि एत्रिह्, जे अकिलतावेह् अदे पोदक़लो उगलित तमात्रिह्।
12 राज ननुह् पसयेत्र सबान मॆनिह् तानि, अहिकि गोट कमक्रेर डग्रहार।
13 कीड़वाह् अन्ते डपटाह् आ इव्रेरि लग्कि सबोन्द सबादि: आ इव्रेरिक यॆहोवादि से क़ने चियिद्।
14 राजाह् कीड़वारकि सबान आजवि आदिह् तानि, अहिकि राज-कन्डोद् जुगेक बज्रार बॆहेनिद्।
15 सहि ननोति राजाकि पिनुद् अन्ते दापयेद् अकिलेन चियिद्, जे तंग मड़ चोव चलारान्देह् आनुव्रु क़देह् तॆहोन लजारेक अड़सत्रिह्।
16 डग्रहार राज नननो पापेद् हों बडारिद्, जे दर्मिर आबेरकि उट्रेन टुन्डनेर।
17 निंग़ादेन सहि ननु सजा नना, अन्ते आह् निंगेन पटयेत्रेह् अन्ते निंग्कि उगलिन अपोकेत्रेह्।
18 गोसाञ्यिकि बाड़ि सबाद् बॆहोमलाद् आ जगेनो मलेर पदिबलो मॆननेर, जे गोसाञ्यिकि ऎयनेन मानयनेर आबेर गाड़े एड़ुर।
19 कमक्रेह् सबा दूरेति सहि मॆनोमलाह्, आह् गा आ सबान बुजारनो गोटे मॆनेह् मला।
20 पॆड़क़नो दड़ेपड़े ननु मलेन नीन टुन्डने यान्? आ चोव मलेन्ते बोका मलेक कटप आस्रारेद् बॆहिद्।
21 क़ेग़प-कमक्रेन अहिकि मक़ेन्ते अहिकि मड़ चोव गड़चके डॊकत्रनो, क़ॊक़ डग्रहा ऒड़ेक उरक़ेह्।
22 तुरत तुरत रॊकारुह् कन्देड़ेत्रिह्, अन्ते ऎसा रॊकारुह् गड़हि पापेन कुदत्रिह्।
23 मलेकि दलयारेद् अहिन ऎतो ननेनिद्, पोदक़लो उगलितावेह् सिञ्याड़िन क़क़ेह्।
24 क़लवे गुनि चाग्र नक़िह् आह् तंग्कि उजेनि से गिनारिह्; आह् उगजोन अवडिह् तानि, सजान क़क़िह्; अवडोमलाह् तानि, गोसाञ्यिकि सरापेयेद् अहि मॆचे उट्रेनिद् चेरि।
25 मलेन ऎलचुह् अरग़ेनो अरग़ुव्रिह्, जे यॆहोवान आस्रारुह् एड़ुक़नि डॊकिह्।
26 राज ननुकि दॆयान गाड़ेर बॆदनेर, जे यॆहोवान्ते हि से मलेह् आजविन क़क़िह्।
27 दर्मि मलेक आजविबलोह् गिनार्पेह्, जे डग्रहा मलेक सोहजा उगलितावेह् गिनार्पेह्।
30
उज पन्तेनो रंगो-रंगि सबाद्
1 याकेकि तंग़ाद आगूरेकि अवडप कहावतेद्, ईद् ईतियेलेक मॆन्त्रले, ईतियेलेक अन्ते ऊकालेक अवडप सबाद्।*
2 एन गोट मलेरि मजि कटप बोकान, ऎंगे मल बागु बुजयेद् मला।
3 एन अकिलेन सिकारलेकेन, अन्ते पाक गोसाञ्यि पन्तेनो इन्द्र गोटे आग़ोमलेकेन।
4 नेद् मॆरग़ेक अरगकिद् ऎतयाद्? नेद् ताकेन तंग्कि टॆटुकि तुंगानो तुन्ग़ाद्? नेद् अमे तंग्कि अंगानो पोजयाद्? नेद् क़ेक़लकि गोट सीमान टहरेत्रयाद्? अदिकि नामिद् इन्द्रद्। अदिकि तंग़ादेकि नामिद् इन्द्रद्? अदे नीन आग़ने तानि, ऎंगेन तॆंग़ा।
5 गोसाञ्यिकि सबाद् चोदकत्रप पत्यार जोकेरेद्, तंगेनो पतग़रनेर आबेरिक आद् डालेद्।
6 अदिकि सबा गुनि इन्द्र गोटेन जॊड़योमा, मलातानि, आद् निंगेन दापयेनिद् अन्ते नीन पसयेत्रु आनुव्रेने।
7 ओ गोसाञ्यि, एन निंगेन सबिस सबान केवेजारिन, ऎंग्कि कॆयेन्ते अगदुहि ऎंगे कटोति अम्बोमा।
8 उगजोबलोन अन्ते पसयेत्रेन ऎंगेन्ते ऎड़ात्रा, कीड़वान अन्ते बीतेन ऎंगे क़टोमा; ऎंगे जक्रोद् अनोन्द लपेत हि ऎंगेन लपत्रा।
9 अन्दे से एन निन्दग़रकेन निंगेन मुक्रारलोन, अन्ते यॆहोवाद् नेद् आनलोन, बा एन कीड़वा मॆन्जेकेन क़डकेन ऎंग्कि गोसाञ्यिकि नामिन क़ेन पॆहलेन।
10 कमक्र पन्तेनो अहिकि मालिक बहानो टेन्डोमा, मलातानि, आ कमक्रेह् निंगेन सरापेयेह्, अन्ते नीन कसुरताव मॆनेने।
11 तमकि तम्बाकोरिन सरापेयु अन्ते तमकि तॆहोन हि आसिक ननोमलु मलेर हों डॊकनेर।
12 ताम नॊड्राबलो कसुरताव मॆननो गोटे तमकि क़ननो सप्पा चोव एत्रु नन चोव मलेर हों डॊकनेर।
13 नन चोव मलेर हों डॊकनेर: आबेर एनोपान बॆडो क़ने-एरुर! अन्ते एनोपान क़न-ललुर!
14 पलुद् तड़वारिद्, चहवा-पलुद् चुरिद् – आ चोव मलेर हों डॊकनेर, आबेर देसनो डॊकु दुकतारिन अन्ते मल मजि डॊकु कीड़वारिन बचनेर।
15 जॊलोक क़टा, क़टा आनु इव्र तंग़ादिर डॊकनेर; इकोन्नो गोटे उड़दोमलाद् आ तीनेन्डा आकेद् बॆहिद्; नॆकेनिद् आनोमलाद् आव आव चारेन्डा आकेद् हों बॆहिद्।
16 आव आवेद्: कॆयपेरकि क़ेक़लुद्, बन्जय कोचोद्, जुगेक अम-कीड़तानि क़ेक़लुद् अन्ते नॆकेनिद् आनोमलु चिचुद्।
17 तम्बाकोन डव्रेयु अन्ते तॆहोकि उकमेन पोद्रेयुकि क़ने दॊनिकि क़ाक़ेद् ओत्रेनिद् अन्ते गिदेद् मॊक़ेनिद्।
18 ऎंगेन ऎसा अन्दवेत्रु तीनेन्डा सबाद् बॆहिद्, एन बुजारोमलेकेन आव आव चारेन्डा सबाद् हों बॆहिद्।
19 आव आवेद्: मॆरग़ेनो उक़ाबेकि पावुद्, गोगानो नॆरुकि पावुद्, समुद्रे मजि अम-जगाजेकि पावुद् अन्ते पेलिन मड़ मॆनु मुड़सेकि पावुद्।
20 आ चोवहि पतुरयाकि पावुद् हों बॆहिद्; आद् मॊक़्क़िद् तंग्कि तोरोन चीचिद् अन्ते अवडिद्, एन इन्द्र गोटे गलतिन कुदलेकेन।
21 क़ेक़लुद् तीनेन्डा सबात नुक्रिद्, चारेन्डान हों आद् सहयोति पोलिद्।
22 राजा मॆनु क़ेग़प-कमक्रेह्, लपेत उड़ु बोंग़ाह्,
23 मड़ मॆनुव्रबलु बॆदुव्रप पेलिद्, तंग्कि बिबिकि जगेनो डानि मॆनु क़ेग़प-कमक्रनिद्,
24 क़ेक़लनो मक़ो मॆननो हों गड़हि अकिलतानि चार गोटाद् डॊकिद्।
25 आव आवेद्: बड़बलो मेन्जग़र्पे मॆननो हों चिरगेनो तमकि लपेन तुन्ग़ु पॊकुद्,
26 जीमाबलो जानवर मॆननो हों गोगानो तमकि अडान मेन्जु क़व्रो मुञ्येद्,
27 राजाबलो मॆननो हों तुन्ग़रकिद् पाचा पाचि उरक़्क़िद् अगवारु क़ोपोद्,
28 टॆटुनो अटयुव्रोति पारयिद् अन्ते गोटे राज-महलेनो हों डॊकु अडा-क़ापुद्।*
29 दलयारले चरयु तीन गोटाद् डॊकिद्: सिञ्याड़ित उसवु चार गोटाद् हों डॊकिद्।
30 आव आवेद्: गोट क़व्रो जानवरेनो कटप बड़तानि अन्ते इकुद् गोटे अगदु क़ॊक़योमलु कोसेद्,
31 दलयारले चरयु लंगा-क़ेरुद्,* एड़ेद्, तंग मलेरि अगदु अगवारु राजाह्।
32 नीन बोका चोव चलारके निंगेन हि मॆचग ननके बा डग्रहान कुदोति उगलेचके तानि, निंग्कि टॆटुत निंग्कि तोरोन मुचा।
33 दूदेन महयेन मक्कनेन मेन्जिद्, मुञ्ये लगेनो क़ेसे उरक़त्रिद् आ चोवहि रॊकेत्रेद् कन्देड़ेत्रिद्।
31
राजा लेमुएलेकि तॆहोकि सिकात्रेद्
1 राजा लेमुएलेकि अवडप सबाद्; ईव ईवेद् अहिकि तॆहोद् अहिन सिकात्रयाद् आ सबाद्।
2 ओ ऎंग़ादे, ऎंग्कि कोचोनो कुन्दपे, ऎंग्कि क़दक़ोडेत क़क़ुव्रप ऎंग़ादे,
3 निंग्कि बड़ेन पेलेरिक अन्ते निंग्कि पावे राजारिन आडुरिक हों चियोमा।
4 ओ लेमुएले, अंगूर-रसेन ऒनेद् राजारिक अके मलाद्, आद् राजारिक अके मलाद्; राज ननुरिक गा टडिन ऒनेन लालचारेद् अके मलाद्।
5 मलातानि, आबेर टडिन ओन्डेकेर कानुनेन मोहरेर, अन्ते दुक्रारुरकि अकेन डग्रेयेर।
6 आडग़रुक टडिन अन्ते उगलि-सारारुरिक अंगूर-रसेन चिया।
7 आबेर ओन्डेकेर तमकि कीड़वान मोहरान्देर, अन्ते तमकि दुकेन अदो उगलारोमलार।
8 तम लग्केर अवडोति पोलु लग्के अन्ते गोट दुकतारकि अक लग्के पॆड़क़ा।
9 पॆड़क़ा, आजवि सबान-आदा, अन्ते दुकतार अन्ते कीड़वारकि अक लग्के आजविन कुदा।
एड़ु डानिद्
10 एड़ु अन्ते पारयु डानिन अन्डोति पारयु नेरेह्? आद् कटप बॆडोद्।
11 अदि डावेह् अदिन आस्रारिह्, अन्ते अहिक कमयोति इन्द्रद् गोटे अद मॆनलेनिद्।
12 आद् तंग्कि गोट उज-दिनेनो अहिक डग्रहाद् मला, जे एड़ुन हि से कुदिद्।
13 आद् तानहि कम्रिन अन्ते मॆहिन् मेरे बॆदकि तंग्कि टॆटुत अपोकारले काजेन कुदिद्।
14 आद् क़ेग़-बीस अम जहाज गहन्डि चोवेद्, आद् तंग्कि लप-आकेन गॆचिन्ते ओन्द्रिद्।
15 पालग़र अगदुहि आद् चोचेकिद् तंग अडा मलेरिक लपेन चियिद्, अन्ते तंग्कि कमक्रनिरिक अंगेमंगे काजेन चियिद्।
16 आद् डड़ोन्द केतेन अदि पन्तेनो एड़ु कब्रेचकिद् क़ेग़िद्; तंग्कि कमयेत अंगूर बगिचान इदिद्।
17 आद् तंगेन बड़ेत टटयिद् अन्ते तंग्कि टॆटुत बड़येत्रिद्।
18 आद् तंग्कि क़ेग़-बीस काजेद् काजवाद् आञ्य आग़िद्, माक़नो अदिकि चिराकिद् कॆयोमलाद्।
19 आद् तंग्कि टॆटुत चरकान चलात्रिद्, अन्ते तंग्कि अंगलित तॆहिद्।
20 दुकतारिन तंग्कि टॆटुत सगारिद् अन्ते कीड़वारिन तंग्कि टॆटुत लपत्रिद्।
21 तंग अडा मलेर गोटेरि कम्रि-लुगान अतनेर आ लग्किद् आबेरि पन्तेनो पलाद् उट्रनो ऎलचोमलाद्।
22 आद् तानहि तंग्कि कम्रि-बास्रेन मेन्जिद्, अदिकि डबाद् मॆहिन् मेरुकिद् अन्ते क़ेसोकिद्।
23 अदि डावेह् देसिकि बॆडवोरि गुनि सबा-आद जगेनो ओकनो ऎसा चिनारपेह्।
24 आद् मॆहिन् मेरु लुगान मेन्जकिद् बीसिद्; कड़म-गटान क़ेग़-बीसुरिक बीसिद्।
25 अदिकि अतप-चुयपेद् बड़तानि अन्ते सिञ्याड़तानिद्, अन्ते आद् बरेनिद् आ जॊग पन्तेनो अपोकारिद्।
26 आद् तंग्कि तोरोत अकिल सबान पॆड़क़िद्, दॆयाकि तड़तेत सिकात्रिद्।
27 आद् तंग अडाकि सबान एड़ुहि टुन्ड-एरिद् अन्ते पनयहाबलो मॆन्ज डॊकिद्।
28 अदिकि तंग़ादेर चोचेकेर अदिन गाड़े एड़ुद् आननेर, अदि डावे हों अदिन ईञ्य पोग़ोलेत्रिह्:
29 गाड़े पेलेर तॊरचार, जे नीनि से आबेर गोटेरिन्ते कटकि सिञ्याड़नि।
30 क़ॆसग़रोद् टगयुद्, मीन्जोद् हों क़ेन मसग़िद्, जे यॆहोवान ऎलचु पेलिदि से पोग़ोलारिद्।
31 अदिकि टॆटुकि काजेकि बक्रान अदिक चिया, अन्ते अदिकि काजेदि से अदिन सद्रि सहरेकि तुन्ग़रेनो पोग़ोलेत्रान्देद्।
*५:१८ बा: निंग्कि दंगड़ियानो बॆदके आ डानि
*८:२१ बा: एन उगजोन दर्मि पावे अन्ते आजवि पावे चलात्रिन।
*१०:१० इब्रानिनो: जे मुद्रा मुद्रि दापयुह् पटयेत्रिह्।
*१४:३ बा: बोकारकि दलयारेद् आबेरिन गड़हि पॆड़क़त्रिद्।
*१४:१७ नन अनुवादेद्: अकिलतावेर असलु डॊकनेर।
*१७:१९ बा: तंग्कि अडाकि दुवारिन मॆचग ननुह् आडेन बॆदिह्।
*१९:२२ बा: लालचारेद् लजिद्, अन्ते कीड़वाह् पसयेत्रुन्ते कटप एड़ुह्।
*२५:२२ इब्रानिनो: अहिकि कुकनो नरग़ु लिलुरेन तुन्ग़ेने।
*२८:१४ बा: यॆहोवान गोट पहरा ऎलचुह्
*३०:१ ईतियेलेकि मतलबेद्: ओ गोसाञ्यि, एन क़ोन्दकेन। ऊकालेकि मतलबेद्: एन उरेतारे तकारकेन।
*३०:२८ बा: तंग्कि टॆटुत जलेन मेन्जेकिद् राज-महलेनो हों डॊकु मकड़ारेद्